گزارش تحلیلی درصحن از چرایی افزایش کاندیداها
چرایی افزایش کاندیداهای شوراهای شهر و روستا

درصحن-شوراها: گام اول انتخابات پنجمین دوره شوراها، که در هفته اول فروردین ۹۶ برداشته شد، از پرشورتر بودن انتخابات به نسبت دوره قبل حکایت دارد. ثبت نام کاندیداهای انتخابات شوراها به عنوان گام اول، با افزایش ۱۴ درصدی در کل کشور همراه بود تا امیدها به برگزاری انتخابات رقابتی‌تر، افزایش یابد.

دلیل افزایش ثبت نام ها چیست؟

مهمترین دلیل افزایش ثبت نام ها را باید در تغییر ترکیب مجلس شورای اسلامی جستجو کرد. چند صدایی شدن مجلس دهم و متکثر شدن ترکیب هیات‌های نظارتی انتخابات شوراها، بی تردید یکی از مهمترین دلیل گرایش عمومی به اعلام کاندیداتوری در انتخابات است. طبق قانون نظارت بر انتخابات شوراها بر عهده مجلس شورای اسلامی است. از این رو تغییر ترکیب مجلس و ورود دیدگاه‌های متفاوت با اصول‌گرایان، که در سه دوره گذشته اکثریت مطلق مجلس را در اختیار داشتند، در افزایش کاندیداهای دوره پنجم شوراها موثر بوده است. متکثرشدن ترکیب مجلس و به تبع آن متکثر شدن ترکیب هیات‌های نظارت، سبب شده:

۱- نگرانی از رد صلاحیت‌های سیاسی و جناحی کاهش یابد.

۲- احساس عمومی نسبت به سالم‌تر برگزار شدن انتخابات ایجاد شود.

۳- امید به آزاد و عادلانه بودن انتخابات افزایش یابد.

روی کار آمدن دولت روحانی و خارج شدن هیات اجرایی انتخابات از سیطره اصول‌گرایان و افزایش امید نسبت به قانونی‌تر عمل کردن هیات اجرایی را نیز باید دومین عامل افزایش کاندیداهای انتخابات شوراها دانست. رویکرد اعتدالی دولت روحانی و تقید به رعایت قانون در تعیین صلاحیت کاندیداها بر مبنای استعلام از مراجع چهارگانه (وزارت اطلاعات، دادگستری، اداره ثبت احوال و نیروی انتظامی) سبب شده تا کسانی که پیش از این قائل به رقابتی نبودن انتخابات و عادلانه نبودن روند بررسی صلاحیت‌ها بودند به صحنه انتخابات بازگردند و خود را در معرض رای مردم قرار دهند.

در کنار دو عامل فوق الذکر، گسترش شبکه‌های اجتماعی و هم‌فکری نیروهای جامعه مدنی در این شبکه‌ها و گوشزد کردن مشکلات شوراها و راه‌های حل آن، به افزایش حساسیت عمومی نسبت به شوراها و به تبع افزایش کاندیداها منجر شده است. تاکید فعالان مدنی بر ورود متخصصان به شوراها و تشویق آنها به اعلام کاندیداتوری، زمینه ساز افزایش مشارکت عمومی در انتخابات شده است. اختصاص یافتن بالاترین میانگین سنی کاندیداها به افراد ۳۰ تا ۳۵ سال نیز موید تمایل جوانان به حضور در شوراها و حل مشکلات شهری با ایده‌های جدید است که می تواند نشانه تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی بر این میل باشد.

شگفتی رشد ۵۳ درصدی در تهران و تاثیر آن

رشد چشمگیر تعداد کاندیداهای انتخابات شوراها در شهر تهران که متاثر از دلایل فوق الذکر است نشان می‌دهد که رقابت میان جریان‌های سیاسی در انتخابات پیش رو، به مراتب جدی‌تر و فشرده‌تر از ادوار گذشته شورای شهر است. افزایش مشارکت سیاسی در انتخابات تهران می‌تواند در افزایش رقابت‌ها در سایر شهرهای کشور موثر باشد چراکه آنچه در تهران رقم می‌خورد به شکل محسوسی، بر روند انتخابات در دیگر شهرها اثرگذار است همانگونه که در دور دوم انتخابات مجلس دهم شاهد بودیم که جناح پیروز در انتخابات تهران توانست کرسی‌های بیشتری را در این دور از انتخابات در سراسر کشور کسب کند. پیروزی قاطع اصلاح طلبان و اعتدال گرایان در دور دوم انتخابات مجلس دهم در سراسر کشور، می‌تواند از اثرات پیروزی قاطع آنها در تهران تلقی شود از این منظر رشد ۵۳ درصدی تعداد کاندیداها در تهران و افزایش مشارکت سیاسی در این شهر می‌تواند این پیام را به سراسر کشور تزریق کند که باید انتخابات شوراها را جدی گرفت. پس می‌شود پیش بینی کرد که مشارکت مردم در  انتخابات دوره پنجم شوراها، به نسبت ادوار گذشته از رشد مناسبی برخوردار باشد.

در شهر تهران جایی که تعداد زیادی از چهره‌های شناخته شده سیاسی، ورزشی، فرهنگی ثبت نام کرده اند، حدود ۳۰۰۰ کاندیدا برای ۲۱ کرسی شورای تهران رقابت خواهند کرد که ۵۲۳ نفر آنان را خانم ها تشکیل می دهند.

جدول زیر آمار تفکیکی تعداد کاندیداهای انتخابات پنجمین دوره شوراها در ۳۱ استان کشور را نشان می‌دهد. در هیچکدام از استانها کاهش ثبت نام گزارش نشده است. براساس آمار اعلامی علاوه بر تهران که رشد ۵۶ درصدی را ثبت کرده است، استان چهارمحال بختیاری نیز شاهد رشد دو برابری بوده که در نوع خود جالب توجه است.

صلاحیت کاندیداهای انتخابات شوراها از روز ۱۷ تا ۲۳ فروردین توسط هیات‌های اجرایی بررسی و نتیجه آن روز ۲۴ فروردین به هیات نظارت اعلام می شود. هیات نظارت نیز ۷ روز فرصت بررسی و اعلام نظر دارد. و در نهایت اینکه روز ۱۷ اردیبهشت نتیجه نهایی تایید صلاحیت‌ها به فرمانداری اعلام و لیست نهایی آگهی می‌شود.

کاندیداهای تایید صلاحیت شده از روز ۲۰ تا ۲۷ اردیبهشت فرصت تبلیغات دارند. انتخابات پنجمین دوره شوراها همزمان با انتخابات ریاست جمهوری روز ۲۹ اردیبهشت در سراسر کشور برگزار می‌شود.