در صحن- استراتژی و تاکتیک دو مفهوم بنیادین در مدیریت هستند که امروزه به خصوص در حوزه‌های مختلف از جمله کمپین‌های انتخاباتی بسیار کاربرد دارند. یک کمپین بدون درک و فهم درستی از استراتژی و اتخاذ تاکتیک‌های متناسب برای حصول به آن، موفق نخواهد بود. استراتژی سطحی بالاتر از تاکتیک را شامل می‌شود. به عنوان مثال یک کمپین می‌تواند استراتژی خودش را در «کسب بیشترین کرسی‌های نمایندگی در انتخابات شوراها» تعریف کند. در واقع می‌توانیم بگوییم «پیروزی حداکثری» یک هدف استراتژیک برای کمپین در انتخابات شوراهاست. در سطح بعدی این کمپین باید در مورد راه و روش‌های رسیدن به این هدف مطالعه کند. این راه وروش‌ها، تاکتیک‌های رسیدن به استراتژی هستند. به عنوان مثال تاکتیک کمپین برای پیروزی حداکثری، می‌تواند «ائتلاف با گروه‌های همفکر شامل …» باشد. راهنمای زیر مهمترین وجوه مرتبط با استراتژی و تاکتیک را بیان می‌کند:
استراتژی
«استراتژی صرفا بهتر کار کردن نیست. استراتژی انجام کارهایی است که به صورت متفاوت از گذشته انجام می‌شود.» این جمله از مایکل پورتر است که یکی از معروف ترین افرادی است که در مورد استراتژی تحقیق می‌کند. جان کلام آقای پورتر این است که چون محیط تغییر می‌کند، شما نمی‌توانید یک کار را برای همیشه و به یک صورت انجام دهید.
شکست انتخاباتی اصلاح طلبان را به خاطر دارید؟
اصلاح‌طلبان در دومین انتخابات شورای شهر تهران که در سال 1381 انجام شد شکست خوردند. از جمله مهمترین دلایل این شکست، تکرار شعارهای استراتژیک آنها بدون توجه به تغییر شرایط روز – ناامیدی مردم از اصلاح طلبان و عدم مشارکت – بود. محیط تغییر کرد، اما شعارها تغییر نکردند.
بیانیه ماموریت 1
یکی از اولین مراحل تدوین استراتژی و تاکتیک، تهیه بیانیه ماموریت است. یعنی ما برای چه هدفی تشکیل شده‌ایم. یک کمپین می‌تواند با هدف «تاثیرگذاری در انتخابات»، «پیروزی نامزد انتخاباتی»، «آگاه سازی جامعه» و … تعریف شده باشد. بیانیه ماموریت در واقع مشخص می‌کند که اهداف استراتژیک و تاکتیک‌ها چگونه باید تهیه شوند.
جدول سوات SWOT
جدول SWOT بیانگر نقاط قدرت (Strengths)، نقاط ضعف (Weaknesses)، فرصت‌ها (Opportunities) و تهدیدها (Threats) است. هر کمپین باید قبل از آغاز کار و با توجه به موضوع کمپین، یک جدول سوات طراحی نماید. هدف هر برنامه استراتژیک آن است که بر نقاط قدرت متمرکز شود تا از فرصت‌ها استفاده نماید و تهدیدها را خنثی کند و در عین حال به نقاط ضعف خود آگاهی داشته باشد.
جنبه فراگیری استراتژی
استراتژی تمام سطوح یک کمپین را در بر می‌گیرد. یعنی استراتژی یک موضوع در کنار سایر جنبه‌های دیگر کمپین مانند پیام، داوطلبان و … نیست. استراتژی محوری است که اساس همه موارد دیگر است. بعد از تدوین استراتژی، همه اجزا در خدمت موفقیت استراتژی قرار می‌گیرند.
تاکتیک
در سطوح مختلف یک کمپین و با توجه به استراتژی تعیین شده، می‌توان از تاکتیک‌های مشخص استفاده کرد. مانند تاکتیک‌هایی که از طریق شبکه‌های اجتماعی برای دسترسی به مخاطب بیشتر انتخاب می‌شود و یا تاکتیک‌هایی که در استفاده بهینه از نیروهای داوطلب اتخاذ می‌گردد.
چکیده مهمترین نکته‌ها در مورد استراتژی و تاکتیک:
- استراتژی و تاکتیک البته گاهی اوقات می‌توانند با یکدیگر هم‌پوشانی‌هایی هم داشته باشند. به عنوان مثال اگرچه ائتلاف می‌تواند یک تاکتیک برای استراتژی «پیروزی حداکثری در انتخابات شوراها» باشد؛ اما خود ائتلاف می‌تواند اسراتژی هم به شمار آید. در این صورت تاکتیک می‌تواند سطحی پایین تر را شامل شود، از جمله اینکه با یک گروه خاص ائتلاف کنیم.
- استراتژی‌ها و تاکتیک‌ها می‌توانند و باید به روز شوند. به خصوص اگر عوامل محیطی داخلی یا خارجی تغییر محسوسی کنند، برنامه استراتژیک کمپین باید از ابتدا بررسی و «به روز» شود تا برای افزایش استفاده از فرصت‌ها و کاهش تهدیدها کاملا آماده باشد.
- استراتژی‌ها به نوعی آینده را بر اساس یک فرایند تحلیلی مبتنی بر گذشته و با در نظر گرفتن متغیرهای محیطی برنامه‌ریزی می‌کنند. این امر از بابت اینکه فرایندهای از پیش تعیین شده، جلوی خلاقیت را می‌گیرند مورد انتقاد قرار دارند. به همین دلیل عده‌ای می‌گویند که در تدوین استراتژی باید آینده را خلق کرد. به عنوان مثال وقتی شرکت اپل، تلفن «آی فن» را با صفحه «تمام لمسی» تولید کرد از ایده خلق محصول جدید استفاده کرد.
1در برخی موارد بیانیه ماموریت (Mission Statement) و بیانیه دیدگاه (Vision Statement) در یک سازمان از هم جدا می‌شوند. اولی بیان می‌کند که «ما چه (یا که) هستیم» و دومی مشخص می‌سازد که «به کجا می‌خواهیم برسیم». در این متن، این دو از یکدیگر تفکیک نشده اند.
