در صحن ـ شوراها ـ فولادگر: شیراز مرکز استان فارس، با بیش از یک میلیون و 900 هزار جمعیت، همچون دیگر شهرهای بزرگ کشور و دیگر نقاط ایران، انتخابات شوراهای پنجم را انتظار می‌کشد. شهر حافظ و سعدی که شورایی با اکثریت اصولگرا و رویکردها و دیدگاه‌های ایدئولوژیک را برای چهار سال تحمل کرده، منتظر انتخاب اکثریت رأی‌دهندگان است تا شورایی متفاوت رقم خورد، شورایی که زنان و متخصصان شهری، حضوری پررنگ تر داشته باشند.
همچون اکثر شهرهای کشور، داوطلبان نامزدی انتخابات شورا در شيراز، در سه گروه اصلی اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا و حامی دولت، اصولگرا، و نیز مستقل و غیرسیاسی قابل دسته‌بندی هستند.
افزون بر این، داده‌هاي منتشرشده از داوطلبان اين دوره، شامل برخی اطلاعات قابل تامل است. یکی اینکه روزنامه‌نگاران بیشتری ـ همچون تهران ـ برای شوراهای پنجم نامزد شده‌اند. دیگر اینکه قریب به اتفاق اعضای کنونی شورا برای انتخابات آتی داوطلب شده‌اند؛ نامزدهایی که اکثر آنها متعلق به اردوگاه اصول‌گرایی هستند.
قابل تامل و اشاره آنکه یکی از اعضای شورای کنونی شیراز تصریح کرده که «کمتر از ۲۰ درصد اهداف» اعضای شورای چهارم محقق شده و یکی دیگر از اعضا نیز اذعان کرده که این شورا در جذب سرمایه‌گذاری برای شیراز موفقیتی نداشته است.
هرچند از زاویه سیاسی، برخی فعالان مدنی شهر معتقدند که بیشتر اعضای کنونی شورا، شانس چندانی برای راه‌یابی به شورای پنجم ندارند؛ اما بعضی دیگر از کنشگران بر این عقیده‌اند که شماری از این اصول‌گرایان، به‌دلیل برخورداری از تخصص و تجربه، و نیز نزدیکی به اعتدال‌گرایان و محافظه‌کاران عمل‌گرا و میانه‌رو، از بخت زیادی برای ورود مجدد به شورا بهره‌مند هستند.
افزون بر اعضای کنونی شورا و برخی اعضای دوره‌های پیش شورای شهر شیراز، و نیز علاوه بر فعالان سیاسی متعلق به اردوگاه‌های مختلف، و اضافه بر روزنامه‌نگاران، باید از ثبت‌نام و نامزدی برخی چهره‌های نظامی و شبه‌نظامی و امنیتی شهر یاد کرد؛ فرمانده اسبق نیروی انتظامی استان فارس ازجمله چهره‌های شاخص در این طیف است.
آمار از رشد حدود 10 درصدي تعداد داوطلبان در شيراز خبر می‌دهد. داوطلبانی که در میان آنها، شهرداران سابق مناطق شیراز، روسای برخی ادارات و سازمان‌های شیراز، روسای برخی انجمن‌های صنفی و مدنی، علاوه بر معلمان و حقوقدانان و برخی از فعالان سابق دانشجویی و دیگر نامزدهای مستقل و منفرد حضور دارند.
نامزدهایی که می‌کوشند با تکیه بر امکان شورا و پتانسیل آن، تغییر و بهبودی در یکی از مهمترین شهرهای کشور ایجاد کنند.
نگاه جامعی در کار نبوده
بهزاد، مهندس راه و ساختمان است و از کنشگران مدنی شیراز؛ وی ضمن ابراز امیدواری برای تغییر ترکیب شورای آتی می‌گوید: «شورا باید نگاه جامع و کلان داشته باشد؛ متاسفانه شورای چهارم چنین چیزی را نشان نداد.»
وی از هزینه‌های بیهوده برای احداث میدان و تعریض برخی خیابان‌های شهر انتقاد می‌کند و می‌گوید: «روح حاکم بر رویکردهای شورای شهر شیراز، تلاش برای رفع موقتی برخی مشکلات یا پاک کردن صورت مسائل است. شهر به شکل روزافزونی از تقاطع‌های چندسطحی پر می‌شود؛ درحالی‌که در شهرهای بزرگ کشورهای توسعه‌یافته چنین رویکردی متوقف شده است.»
بهزاد معتقد است که باید اعضای شورای آتی به توافقی راهبردی درباره نحوه بهبود شهر برسند؛ شهری که «فضای غالب آن فرهنگی است و یکی از مقاصد اصلی توریست‌های خارجی و گردشگران داخلی.» به باور او: «حیف است که شورا از این پتانسیل، با گشودگی و مدارا، استقبال نکند و زمینه‌های موجود را ارتقا ندهد.»
وی ضمن اشاره به تقلیل تعداد اعضای شورای شیراز از 21 عضو به 13 عضو می‌گوید: «این مسئله، هم رقابت را در انتخابات شورای پنجم جدی‌تر و سخت‌تر می‌کند؛ هم ممکن است بر باندبازی‌ها و قوم و قبیله‌گرایی‌ها بیافزاید؛ هم اینکه احتمال دارد شورای آتی را از حضور نیروهای متخصص بیشتر، محروم کند؛ و علاوه بر این همه، کمیسیون‌ها و کارگروه‌های شکل گرفته در شورای چهارم را ضعیف یا بی‌مورد می‌کند. وضعی که برای شورای پنجم می‌تواند نوعی تهدید باشد.»
یک «اگر»: مشارکت آگاهانه و فعال شیرازی‌ها
مهسا، از کنشگران مدنی و فعالان رسانه‌ای شیراز نیز معتقد است: «ترکیب شورای آتی به خیلی چیزها بستگی دارد؛ از ترکیب نامزدهایی که صلاحیت آنها قطعی شده تا چگونگی ائتلاف نامزدها و جناح‌ها و جمعیت‌های فعال در شهر و کیفیت تبلیغات و میزان اقناع مخاطبان و شهروندان شیراز. اما با اطمینان می‌شود گفت که درنهایت این انتخاب‌کنندگان و درصد میزان مشارکت و نحوه گزینش نامزدهاست که ترکیب شورای آتی را مشخص می‌کند.»
او به نکته قابل توجهی اشاره می‌کند: «فراموش نباید کرد که در ترکیب کنونی شورای شیراز، شمار قابل توجهی از اعضا با حدود 20 یا 25 هزار رأی و حتی برخی از آنان با حدود 18 هزار رأی به شورا راه یافته‌اند. این بدان معناست که اگر اراده و خیز اجتماعی برای تغییر ترکیب شورا وجود داشته باشد و شکل بگیرد، امکان ورود متخصصان و کارآزموده‌ها و باتجربه‌ها و نامزدهای دارای برنامه و استراتژی و برخوردار از دانش مدیریت شهری، بسیار ممکن است.»
مهسا به نکته جالب دیگری نیز اشاره می‌کند: «چهارمین دوره شورای شهر شیراز تنها شاهد حضور یک خانم است. من کاری به این ندارم که ایشان هم به جهت سلیقه و نگاه اجتماعی و فرهنگی و سیاسی، در حوزه اصول‌گرایان دسته‌بندی می‌شود و اساسا از لیست جبهه متحد اصول‌گرایان وارد شورا شد. موضوع مهم، ضرورت افزایش تعداد زنان عضو شوراست. بحث جنسیت مطرح نیست؛ اما واقعیت این است که در شهری که نزدیک به دو میلیون نفر جمعیت دارد، این قابل فهم و قابل قبول نیست که فقط یک خانم در شورای شهر حضور داشته باشد. بماند که انتقادهای زیادی به کارنامه و مواضع همین خانم اصولگرا وجود دارد.»
وی می‌افزاید: «بدون شک ما به قدر لازم در شیراز خانم‌های صاحب صلاحیت برای ورود به شورا داریم. افزایش حضور بانوان در شورا و پررنگ شدن نگاه زنانه به مسائل اجتماعی و شهری، به نفع همه است. بماند که این افزایش حضور زنان، پیامدهای اجتماعی و فرهنگی میان‌مدت و درازمدت دارد و به نفع زنان شیراز و بلکه ایران است.»
کاستی‌های محسوس شیراز و کارنامه ضعیف شورا
محسن، فارغ‌التحصیل مدیریت و پژوهشگر است؛ او که به‌واسطه برخی طرح‌های تحقیقی، در پیوند غیرمستقیم با شورای شهر شیراز و شهرداری بوده، معتقد است: «ترکیب شورای چهارم شیراز به قدر لازم از مهندس عمران و معماری و مدیر برخوردار است؛ حدود نیمی از اعضای شورا مهندس هستند، اما متاسفانه خروجی عملکرد شورا مطلوب نبوده و در سطح شهر قابل لمس و محسوس نیست.»
وی توضیح می‌دهد: «جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی و حتی مذهبی شیراز کم نیست؛ شهر می‌تواند یکی از قطب‌های مهم توریستی منطقه باشد و شود؛ اما متاسفانه شورا و شهرداری نتوانسته‌اند شیراز را مانند شهری ممتاز و متفاوت، سامان دهند و معرفی و تبلیغ کنند.»
محسن به مشکل وجود مناطق فقیر و نابرخوردار و نیز مناطق ناامن و حاشیه‌های پر آسیب شیراز اشاره می‌کند و این وضع را ناشی از «سوء‌مدیریت» شورا و شهرداری می‌داند. وی همچنین از تداوم مشکل حمل و نقل درون‌شهری و ترافیک آزاردهنده و پروژه‌های ناتمام پرشمار و همچنین خیابان‌هایی ناهموار با آسفالت و کیفیت پایین، به‌عنوان شواهدی مهم از کارنامه ضعیف شورا استناد می‌کند.
او اضافه می‌کند: «تا جایی که اطلاع دارم قرار بود حدود 120 تقاطع غیر‌همسطح در شیراز درست شود؛ اما ظاهرا حدود 30 پروژه یعنی 25 درصد ادعا و وعده کلید خورده و از این تعداد هم، کمی بیش از 50 درصد اجرایی شده است.»
وی همچنین معتقد است که شیراز می‌تواند شهری بسیار سرزنده و شاد و باطراوت برای شهروندان آن و نیز برای گردشگران داخلی و توریست‌های خارجی باشد؛ وضعی که به باور او: «متاسفانه موجود و برقرار نیست و یکی از دلایل آن ـ افزون بر مواضع امام جمعه شیراز و سرکوب‌گری‌های نهادهای امنیتی و اطلاعاتی و باز گذاشتن دست لباس شخصی‌ها ـ همین ترکیب فکری و سیاسی شورای شهر است.»
محسن هم مانند مهسا امیدوار است که با خیزش هدفمند و انتخاب آگاهانه و گزینش دقیق نامزدها توسط مردم شیراز، شورایی درخور این شهر، و سابقه فرهنگی و تاریخی غنی آن، و نیز لایق مردم شیراز تشکیل شود.
