در صحن ـ شوراها ـ حمیدی: ثبت‌نام داوطلبان انتخابات شوراها به پایان رسید؛ در آمل نیز تا آخرین دقایق پایانى روز آخر (ششم فروردین) علاقمندان به حضور در این رقابت انتخاباتی و بعدتر، این نهاد مهم واسط میان جامعه و حکومت، برای ثبت‌نام به فرمانداری شهر رفتند.
علاقمندان به حضور در این عرصه نام‌نویسى كرده‌اند و اینک نوبت مراجع چهارگانه است که درباره صلاحیت آنان نظر دهند و هیأت اجرایی و نظارت نیز فهرست نامزدها را نهایی کنند. پس از این، مردم این حق را خواهند داشت که بهترین‌ها را ـ به نظر خود ـ از میان افراد تایید شده، برگزینند و انتخابی اصلح داشته باشند.
توجه و تمركز اصلی بیشتر رسانه‌ها به كلانشهرها ـ و بهخصوص تهران ـ است؛ این توجه در ماه‌هاى گذشته به‌دلیل برخی اتفاق‌های تلخ و مهم رخ داده در پایتخت (مانند موضوع واگذارى‌هاى غریب و نجومى املاك و آتش‌سوزی ساختمان پلاسكو و ترافیك و آلودگی تهران) چندان بی‌دلیل نبوده؛ اما تأملی در وضع شوراهای شهرستان‌ها آموزه‌ها و داده‌ها و اخبار ویژه خود را در بر دارد، و فراتر می‌تواند از لایه‌های مهمی از وضع اجتماعی و سیاسی پرده بردارد و ارزیابی‌ها را عمق و گسترش دهد.
شوراها و ویژگی خاص شهرهای کوچک
انتخابات شوراها در شهرهاى كوچك به‌دلیل جمعیت كم و ساختار قومی و طایفه‌گى و فامیلی همیشه متاثر از این ویژگى‌ها بوده و افراد و جریانهاى سیاسی تاكنون و در این چند دوره نتوانسته‌اند براساس آنچه كه روى كاغذ محاسبه می‌شود در عمل نتیجه درستى بگیرند. و البته در لابلاى این‌همه، اتفاق‌های نادرى هم رخ می‌دهد كه در هیچ معادله و محاسبه‌اى لحاظ نشده است.
از این زاویه، به‌نظر می‌رسد که باید بیشتر نگران این مدل شوراها بود تا افراد و گروه‌هایی سیاسی و تشكیلاتى كه با تابلو وارد گردونه رقابت می‌شوند و یا درنهایت، انتخاب. چراکه كنترل و مدیریت و هدایت این دست شوراهاى بی‌نام و نشان براى صاحبان قدرت و منافع، بیشتر و بهتر ممکن است؛ آنهم در شهرهایی كه حوادث و تصمیم‌گیریهاى رخ داده در آنها هیچوقت در سطح ملى برجسته نمی‌شود تا اهمیت و همینطور اعداد و ارقام كسب و كار شده در آنجا نشان داده شود. نكته قابل اشاره دیگر اینكه چه بسا این میزان از جابجایی‌هاى مالى در شهرهاى دور از مركز و به‌اصطلاح در «شهرستان»ها بیش از كلانشهرها باشد و این اهمیت توجه به شوراهاى شهرستان را بیش از پیش برجسته می‌كند.
سفری به آمل
با مقدمه پیش‌گفته، بطور مستقیم به انتخابات شورا در شهرستانى با حدود چهار صد هزار نفر جمعیت شهرى گذرى بكنیم كه قرار است براى این دوره باز هم سیزده انتخاب براى شوراى شهر داشته باشند: آمل.
آمل سومین شهر پرجمعیت استان مازندران، پس از بابل و ساری است. شهری در فاصله حدود 180 کیلومتری شمال شرق پایتخت. شهرى كه از دو ماه پیش، از حضور فرماندار مستقر در شهر بی‌بهره است و به گفته کنشگران مدنی و فعالان سیاسی شهر، در سایه فشارهاى نماینده چند دوره‌اى این شهر در مجلس و تاكید وی بر استقرار فرماندارى مورد تاییدش، فرماندارى شهر توسط یكى از معاونت‌هاى استاندارى اداره می‌شود.
اداره سیاسی ـ اداری سومین شهر بزرگ استان مازندران با فرماندارى ویژه (غیرثابت و نامستقر) جاى تعجب و البته نگرانى دارد؛ بهخصوص آن که دو انتخابات مهم ریاست جمهوری و شوراها نیز در پیش است.
شهرى كه شوراى یكى از روستاهاى آن در همین دوره چهارم، حدود 700 میلیون تومان اختلاس كرد. حالا در حالی دو انتخابات مهم ملی و شهری را برگزار می کند که خلاء مدیریت در آن موجب نگرانی شده است.
نامزدهای قابل توجه، ثبت‌نام‌های معنادار
افرادى كه برای دوره پنجم شوراهای آمل نامزد شده‌اند، کم نیستند؛ در بین 140 نفرى كه براى نامزدى در شهر نام‌نویسی كرده‌اند موارد قابل تأمل پرشمار است.
در بین داوطلبان شورای پنجم آمل این افراد رنگارنگ و گونه‌گون به چشم می‌خورند: برخی از فرمانداران دولت احمدى‌نژاد، برخی از مدیران شهرى دولت گذشته و جدید، تعدادى پزشك و مهندس و دكتر از نزدیكان و اعضاى احزاب قدیم و تازه شكل گرفته در این شهر، طلبه جوانى كه تجربه بازی در فیلم مستند دارد، یازده نفر از اعضاى فعلى شوراى شهر، رییس شوراى دوره قبل، و برخی از نیروهاى بازنشسته سپاه پاسداران و بی‌شك چهره‌هایی كه بی سر و صدا و با چراغ خاموش نام‌نویسى كرده‌اند و نه مثل دیگران با بزرگان طوائف و همفكران سیاسی و تشكیلاتى‌شان و یا به صورت خانوادگى با گرفتن عكس‌هاى یادگارى به استقبال انتخابات رفته باشند.
به‌نظر می‌رسد با توجه به فضاى ذهنى كه بر جایگاه شناخت و انتخاب شوراها بعنوان مدیریت و انتخاب مدیر شهرى، شهردار، در ماه‌هاى گذشته برجسته و قابل توجه شده، افرادى كه براستى امكان و توان و تخصص این عرصه را دارا هستند اعلام حضور كنند. اما نگاهى به این شخصیت‌ها كمى ذهن را از اصل موضوع دور می‌كند و به این سوْال مهم می‌رساند كه «مگر در شورا چه خبر هست» كه این‌همه مشتاق و شیفته خدمت براى خود آفریده است؟
چهره‌هاى سیاسی به‌راستى چه سهم و بازى‌ای در مدیریت شهرى می‌بینند كه بیشتر ترجیح می‌دهند با همین هویت شناخته شوند، و یا دغدغه یك نیروى مخلص سپاهى براى حضور در شورا چیست؟
و اینكه فرماندار سابق شهر كه سال‌هایی عالى‌ترین جایگاه مدیریت شهرى را برعهده داشته چه كار نكرده‌اى دارد كه باید به انجام برساند.
و یا مدیرى كه تجربه طولانى از مدیریت در دولت گذشته و حال را داشته و حتی در سطح ملى از مدیران برگزیده انتخاب شده و با توجه به توان و هنرش در اداره کل یک وزارتخانه، پیش‌بینى انتصاب مدیریت در سطح استان و یا فراتر از آن را براى علاقمندانش متصور می‌شد چرا به یكباره در اوج محبوبیت استعفا داده و براى شورا دورخیز كرده است؟
کاش رییس شورایی كه تجربه حضور و ریاست شورا را برعهده داشته، ابتدا به نقد کارنامه و عملکرد سالهاى پیش خود بپردازد تا مورد انتخاب قرار گیرد.
پزشك خوش‌نامى كه با هیأت سیاسى همراه نام‌نویسى می‌كند و سال گذشته نیز براى مجلس نام‌نویسی كرده بود و از نظر شوراى نگهبان قبل از حضور در جلسه مردود شد، باز قرار است چه هزینه‌ای برای شورا صرف كند؟
این‌چنین است آن مهندس و كارگزار سیاسى كه مشكل اما و اگر پرونده كارى ایجاد شده برای وی، به‌قدر لازم پتانسیل ردصلاحیت شدن دارد.
یا دكتر جوان آقازاده که اقتصاددان است و بعید به‌نظر می‌رسد حجم روزهاى تدریس و مسئولیت‌هاى متعدد در دانشگاه‌هاى گوناگون مجالى برای وی فراهم كند تا در شهر دورى بزند و از مشکلات آن باخبر شود.
در سطحی دیگر باید به اكثریت اعضاى كنونى شورا اشاره کرد؛ کسانی كه هنوز به افكار عمومى و رسانه‌هاى محلى درباره عملكردشان در سالهاى گذشته پاسخ موجه نداده‌اند و باز با تكیه بر نسبت‌هاى قومى و قبیله‌اى عرم شورا کرده و وارد گود شده‌اند.
یا باید به آن نیروى مخلص و انقلابی سپاه پاسداران اشاره کرد؛ جاى نگرانى است كه پیشینه نظامی وی به بهاى ناچیزى در مواجهه با عدم‌آگاهى مردم از وی هزینه شود.
دلیل نامزدی بسیاری از این نامزدهای رنگارنگ و مشهور و گمنام چیست؟
ظاهرا در شورا خبرى هست…
به نظر می‌رسد در نازلترین شكل، حجم جابجایی‌هاى ریالى كه در مجموعه شهردارى صورت می‌گیرد و داده‌ها و فرصت‌هایی که در اختیار اعضای شورای شهر وجود دارد، شهروندان نه چندان اندکی را وسوسه کرده تا با حضور در دل این نهاد و امکان تصمیم‌گیرى، سهمى در تصمیم‌سازى و روندهای مدیریت شهری داشته باشند.
در سطحی دیگر، برخی از داوطلبان و نامزدهای شوراها، نماینده افراد حقیقى و یا حقوقى آنهایی می‌شوند كه برای شورا خواب و خیال سیاسی یا اقتصادی و یا حتی منزلتی دیده‌اند؛ آنهایی که تلاش می‌کنند با ورود به این جمع تصمیم‌ساز شهرى مسیر رشد و توسعه فردی یا باندی یا قبیله‌ای یا گروهی خود را هموار بسازند.
دسترسی به طرح‌های جامع شهرى و اطلاع از مسیر توسعه با سرمایه‌گذاریهاى میان‌مدت و درازمدت، حق راى در انتخاب شهردار با توجه به تعداد اعضا شورا همراه با مطالبات پیش از راى دادن، زد و بند با سرمایه‌گذاران تازه وارد به حوزه قراردادهاى شهرى و پیمانکاران پروژه‌های عمرانی و اجرایی، و باز در نازلترین سطح، استخدام نزدیکان و وابستگان و همفکران در مصادر امور و یا استخدام در مجموعه‌هاى شهردارى و وابسته به آن از جمله مواهب پیداى شورایی شدن برای برخی نامزدهاست. و این مستقل از برخی دیگر وجوه ناپیدای شورا و کارویژه‌های آن است.
صرف‌نظر از آنهایی که با انگیزه‌های ناسالم پا به عرصه رقابت و نامزدی برای انتخابات شوراها گذاشته‌اند، باید امیدوار بود که اکثریت رأی‌دهندگان در روز انتخابات شوراهای پنجم، با انتخابی هوشمندانه و مناسب، گزینه‌های همسو با جامعه و نفرات شایسته و توانمند را وارد ترکیب این نهاد مهم کنند.
زمان مشخص خواهد کرد که آمل چگونه شورایی خواهد داشت و مردم آمل چه انتخابی خواهند کرد.
