درصحن-شوراها: بررسی نتایج انتخابات شورای پنجم در مراکز استانها از سه واقعیت عمده حکایت دارد:
۱- نابرابری جنسیتی و تداوم حضور ناچیز زنان در شوراها
۲- تغییر ترکیب شوراها در اکثریت مراکز استانها
۳- دگرگونی سیاسی و جابجا شدن جایگاه اکثریت و اقلیت (اصلاح طلبان از اقلیت به اکثریت و اصولگرایان از اکثریت در شورای چهارم به اقلیت در شورای پنجم تبدیل شده اند.)
چرایی تغییر ترکیب شوراها می‌تواند متاثر از دو قطبی شدن انتخابات ریاست جمهوری و غلبه گفتمان اصلاحات و اعتدال بر گفتمان اصول‌گرایی باشد ولی تداوم نابرابری جنسیتی و کم توجهی مردم و جریان‌های سیاسی اعم از اصلاح‌طلب و اصولگرا به کاندیداهای زن، پرسشی است که در بحثی تحلیلی باید به آن پرداخت. این گزارش توصیفی، اطلاعات و آمار انتخابات در مراکز استان‌های کشور را بازتاب می‌دهد. تمرکز روی مراکز استانها به دلیل فقدان اطلاعات کامل از همه شوراهای سراسر کشور است. ستاد انتخابات به عنوان مجری انتخابات، از ارائه فهرست کامل منتخبان مردم در شهرهای مختلف خودداری کرده و براساس اطلاعات پراکنده‌ای که فرمانداری‌ها اعلام کرده‌اند، نمی توان به کم و کیف منتخبان دسترسی پیدا کرد. از این رو تمرکز این گزارش بر مراکز استان‌هاست، هرچند ممکن است نتایج در سایر شهرستان‌های هر استان متفاوت از آن چیزی باشد که در مراکز استان رخ داده است.
تفکیک آمار براساس تغییرات
برگزاری انتخابات شورای پنجم، زیر سایه انتخابات ریاست جمهوری، سبب شد تا ترکیب شوراها هم به لحاظ فردی و هم از منظر سیاسی، دست‌خوش تغییرات زیادی شود.
براساس آمار بدست آمده از مجموع ۴۶۸ عضو اصلی شورای چهارم در مراکز استانها، تنها ۸۷ نفر توانسته رای اعتماد مجدد مردم را جلب و به شورای پنجم راه یابند و ۳۸۱ عضو اصلی شورای چهارم دیگر در میان اعضای اصلی شورای پنجم جایگاهی ندارند. جدول زیر تعداد راه یافتگان شورای چهارم به شورای پنجم در مراکز استانها را نشان می دهد:
۷ عضو: ارومیه،
۶ عضو:-
۵ عضو: بیرجند، کرمانشاه، رشت، همدان،
۴ عضو: شهرکرد، بجنورد، کرمان، گرگان، ساری، بندرعباس، قم،
۳ عضو: اردبیل، بوشهر، سنندج، قزوین، زنجان،
۲ عضو: اصفهان، تهران، ایلام، یاسوج، سمنان، یزد،
۱ عضو: تبریز، اهواز، خرم آباد، اراک،
۰ عضو (تغییر ۱۰۰ درصدی): کرج، مشهد، شیراز، زاهدان،
بیشترین تغییر در ترکیب شهرهای کرج، مشهد، شیراز و زاهدان روی داده بطوریکه از مجموع اعضای شورای چهارم این شهر حتی یک نفر به شورای پنجم راه نیافته است در واقع این ترکیب این شهرها بصورت صدرصدی تغییر کرده است. کمترین تغییر هم در شهر ارومیه روی داده است. در ارومیه از ۱۱ عضو شورای پنجم، ۷ نفر آنها در شورای چهارم حضور داشته اند. بعد از ارومیه بیرجند و شهر کرد کمترین تغییر را تجربه کرده اند. از مجموع ۹ عضو شورای پنجم بیرجند ۵ عضو آن در شورای چهارم و از مجموع ۷ عضو شورای پنجم شهرکرد، ۴ عضو آن در شورای چهارم عضویت داشته اند.
آمار سیاسی شورای پنجم
دو قطبی شدن انتخابات ریاست جمهوری و غلبه گفتمان اصلاح طلبی و اعتدال گرایی بر گفتمان اصول‌گرایی در این انتخابات، سبب شد تا اصلاح طلبان که در شورای چهارم مراکز استانها، در اقلیت بودند در شورای پنجم در جایگاه اکثریت قرار گیرند. اتفاقی که نتیجه آن را به زودی در شورای عالی استانها خواهیم دید و باید منتظر دگرگونی در ترکیب شورای عالی استانها نیز باشیم.
براساس آمار بدست آمده از مجموع ۳۳۳ عضو شورای پنجم در مراکز استان‌های سراسر کشور، ۱۸۲ نفر اصلاح طلب، ۹۰ اصولگرا و ۶۱ مستقل هستند.
گفتنی است کنترل شورای پنجم ۷ مرکز استان به طور صدرصدی در اختیار اصلاح طلبان و کنترل قم به طور کامل در اختیار اصولگرایان است. تهران، مشهد، شیراز، اصفهان، کرج، بجنورد و زاهدان هفت کلانشهری هستند که کنترل آنها به طور کامل به اصلاح طلبان سپرده شده است. اصلاح طلبان در شهرهای تبریز، بوشهر، سنندج، کرمان، یاسوج، قزوین و سمنان نیز اکثریت کرسی های شورای پنجم را در اختیار دارند و در مقابل اکثریت شهرهای شهرکرد، بیرجند، رشت، زنجان و ساری نیز در اختیار اصولگرایان است.
