درصحن- شوراها- مسعود سیار: با برگزاری انتخابات شوراهای شهر و روستا، مردم شهر رشت هم منتخبان خود را راهی شورای پنجم کردند. در جمع منتخبان این دوره، یکی از پدیده‌های این دوره از انتخابات که در روزهای منتهی به انتخابات توجه بسیاری از شهروندان در سطح کشور را به خود جلب کرده بود نیز وجود دارد. محمد حسن علی‌پور کسبخی، یکی از رفتگران شهر بود که در این دوره خود را به رای مردم گذاشت. علی‌پور کسبخی در نهایت با کسب بیش از ۱۸ هزار رای به عنوان نفر پنجم شورای شهر رشت به این نهاد راه یافت.
کاهش اعضای زن
هرچند بنا بر آخرین تغییرات در قانون شهرداری‌ها و شوراهای شهر و روستا، تعداد ۱۵ نفره شورای شهر رشت به ۱۱ نفر کاهش یافت، اما در مجموع از تعداد منتخبان زن در ترکیب شورا هم کاسته شد. در ترکیب اعضای شورای شهر دوره چهارم، دو زن (فرانک پیشگر و فاطمه شیرزاد) حضور داشتند که در آن انتخابات یکی رتبه دوم (فرانک پیشگر) و دیگری رتبه دهم (فاطمه شیرزاد) را کسب کرده بود. اما در این دوره در جمع ۱۱ منتخب نهایی، فاطمه شیرزاد نفر آخر منتخبان شد و خانم پیشگر در رتبه ۱۳ قرار گرفت و به عنوان عضو البدل انتخاب شد. به تعبیری دیگر، اگر تعداد اعضای شورای شهر رشت همان ۱۵ عضو باقی می‌ماند، هر دو باید به طور مستقیم به شورا راه میافتند، اما با توجه به تغییرات، شورای تازه تنها یک زن را در بین اعضای خود خواهد دید.
با مقایسه تعداد آرای این دو نفر در دو انتخابات دوره چهارم و پنجم متوجه می‌شویم که آرای خانم پیشگر تقریبا ثابت مانده، اما آرای خانم شیرزاد تقریبا دو برابر شده است. خانم پیشگر در دوره چهارم که رتبه دوم را به دست آورده بود، ۱۵ هزار و ۳۴۶ رای را به خود اختصاص داده بود، و در این انتخابات با کسب ۱۵ هزار و ۹ رای به رتبه سیزدهم رسید و در جمع اعضای البدل قرار گرفت. اما خانم شیرزاد که در دوره چهارم موفق به کسب ۸ هزار و ۶۵۸ رای شده بود، در این دوره ۱۶ هزار و ۳۰۴ رای کسب کرد. هرچند رتبه‌اش نسبت به دوره قبل یک رتبه نزول داشت اما به عنوان نفر آخر به شورا راه پیدا کرد.
تغییر ترکیب اعضای شورا
تغییر ترکیب اعضای شورای شهر رشت هم از یک بعد قابل تامل بود. با اینکه از اعضای سابق تنها ۴۰ درصدشان به شورای جدید راه پیدا کردند، اما ترکیب تخصصی این شورا هم تا حدودی تغییر یافت. در ترکیب شورای چهارم تعداد زیادی مهندس عمران و راه و ساختمان وجود داشت که البته سوابق متنوعی را در کارنامه کاری خود داشتند. البته در ترکیب ابتدایی آن شورا، با حضور یک پزشک، دو حقوقدان، یک معلم، یک فعال رادیو تلویزیونی و تعداد زیادی مهندس عمران ترکیب تخصصی آن را با وجود عدم توازن، تنوع داشت. اما این ترکیب در همان ابتدا دچار تغییراتی شد. ابتدا منتخب اول آن دوره (رضا جمشیدی چناری) که استاد ژئوتکنیک دانشگاه گیلان بود، به دلیل ادامه تحصیل در امریکا از عضویت در شورا استعفا داد. در ادامه عمر شورا هم عضو پزشک (منوجهر جمالی) شورا، به عنوان نماینده مجلس از شهر رودبار انتخاب شد و از عضویت در شورای شهر رشت کنارگیری کرد. در دوره پنجم اما هرچند میزان «عمرانی»ها به مانند دوره قبل نیست اما همچنان با ترکیب مطلوب یک پارلمان شهری فاصله دارد.
رد پای سیاسیون
رای اول این دوره از انتخابات به احمد رمضانپور نرگسی رسیده است که در سابقه خود دو دوره نمایندگی مجلس در دوره پنجم و ششم را دارد. او پس از مجلس ششم در تمام دوره‌های انتخابات مجلس‌های بعدی هم ثبت‌نام کرد اما همواره توسط شورای نگهبان ردصلاحیت شد. فرهام زاهد که دوره قبل هم نامزد شورای شهر رشت شده بود، این بار توانست به عنوان نفر چهارم به شورا راه بیابد. فرهام زاهد، برادر کوچک‌تر فیاض زاهد است که در اولین دوره شورای شهر رشت به شورا راه یافته بود و عنوان سخنگویی شورا را برعهده داشت. او چند وقت بعد برای حضور در انتخابات مجلس ششم از شورا استعفا داد ولی به مجلس هم راه نیافت. در جمع منتخبین این دوره، ۵ نفر (حاجی‌پور، علوی، رسولی، جذب و شیرزاد) از اعضای دوره قبل هم باردیگر انتخاب شدند. از جمع «لیست امید» که مورد حمایت اصلاح‌طلبان و اعتدالیون قرار داشت، تنها ۳ نفر توانستند به جمع ۱۱ نفره منتخبان شورای شهر راه یابند. ۴ نفر دیگر از این لیست در جمع اعضای علی‌البدل قرار دارند. از نکات جالب «لیست امید» در شهر رشت بی‌توجهی به نامزدهای زن در لیست‌شان بود.
از دیگر نکات جالب نتایج انتخابات شوراها در رشت، راهیابی مجدد رضا رسولی، عضو سابق شورای شهر به شورای تازه بود، در حالی که پرونده‌ای در زمینه تخلفات مالی مربوط به سال ۹۲ در مورد او در دادگستری در جریان بوده و حتی در برهه‌ای نیز به بازداشت او انجامیده است. رسولی در دوره چهارم به عنوان عضو علی‌البدل انتخاب شد و بعدها به ترکیب شورای چهارم اضافه شد.
انتخابات و آغازی دوباره
انتخابات به پایان رسیده و ترکیب اعضای شورای بعدی که از مرداد ماه فعالیت رسمی خود را آغاز خواهند کرد مشخص شده است. با این وجود همچنان یکی از مهم‌ترین خلل‌های انتخابات ارائه برنامه توسط نامزدها بود. به جز تعداد معدودی از نامزدها که اتفاقا نامزدهای جوان هم بودند و در تبلیغات خود اولویت‌هایی همچون توجه به گردشگری، محیط زیست و یا مرمت بافت‌های اصیل شهری را برجسته کرده بودند، غالب نامزدها به جای ارائه برنامه مدون، به سمت‌ها و سابقه‌های پیشین خود اهمیت بیشتری می‌دادند.
پنجمین دوره شوراهای شهر و روستا در حالی شکل گرفته و آغاز به کار خواهد کرد که تجربه چندین دوره قبل را پیش‌روی خود دارد. تجربه‌هایی که هم تلخ بود و هم شیرین. هم فساد و اختلاس و سوء استفاده‌های فراوانی را به خود دید و هم ابزارهای حساب‌کشی و تحقیق و تفحص را تجربه کرد. با وجود گذشته سال‌ها از تولد این نهاد، شوراها همچنان یک نهال نو پا است که برای تقویت و افزایش کارآیی‌اش نیازمند حضور نهادهای مردمی و جامعه مدنی به عنوان اهرم فشار و ناظر برای پیشبرد امور است. دغدغه‌ای که فضای پیش و پس از انتخابات می‌تواند به شکل‌دهی و توانمند سازی‌اش یاری رساند.
