درصحن – شوراها – عاطفه مرادی: قانون شوراها، شناسایی مشکلات و معضلات شهری و برنامه ریزی جهت مشارکت مردم در حل مشکلات موجود را از جمله وظایف شوراها دانسته است. اعتیاد و رواج روزافزون استفاده از مواد مخدر در ایران، از جمله مشکلات عیانی است که نیاز به شناسایی ندارد، بلکه نیازمند تلاش برای زدودن چهره زشت آن از سطح جامعه است. آیا شورای شهر در این حوزه عملکرد قابل دفاعی دارد؟
ترانه محمدی، یکی از شهروندان محله‌ی حصار در کرج می‌گوید: رواج مصرف مواد مخدر در محله‌ی ما به حدی است که آدم شک می‌کند بگوید کسی معتاد نیست. شیشه و کراک و انواع مواد مخدر به ویژه مواد صنعتی مثل نقل و نبات دم دست بچه‌های مردم است. شما یک سری به دم مدرسه‌ها، خصوصا دبیرستان‌های پسرانه بزنید ببینید چه خبر است. می‌توانید به سادگی و تنها در عرض چند دقیقه مواد مخدر تهیه کنید. قیمت آن هم آن قدر ارزان است که بچه‌ها به سادگی می‌توانند با پول تو جیبی خود بخرند و مصرف کنند. یک زمانی مواد مخدر خطری برای پسرها محسوب می‌شد اما حالا فقط مختص پسران نیست و دخترها هم ممکن است گرفتار بشوند.
او که راننده سرویس مدرسه است می‌گوید: من در حصار زندگی می‌کنم اما در چند مدرسه دخترانه در خود کرج سرویس دارم. بلوار طالقانی، چهارراه کارخانه قند، و حوالی سه راه گوهردشت. خدا را شکر خودم بچه ندارم. واقعا این روزها با این خطراتی که نسل جوان را تهدید می‌کند، بچه نداشتن جای شکر دارد. سر کوچه‌ی مدرسه‌ها آدم‌های ثابتی هستند که خرده‌فروشی می‌کنند. بچه‌هایی که اگر ندانی باورت نمی‌شود شغلشان فروش مواد مخدر است.
ترانه شرح می‌دهد: چند وقت پیش ریختند و در چند محله کلی از پاتوق‌های مصرف و فروش مواد مخدر را تخریب کردند و افرادی را هم گرفتند، اما این مشکل با چند بگیر و ببند حل نمی‌شود، باید از ریشه حلش کرد. به گفته‌ی او بیشتر جوان‌ها، حتی برخی از نوجوانان مدرسه‌ای علف می‌کشند، اما متاسفانه بعضی‌ها هم هستند که گرفتار شیشه و کراک شده‌اند. تفریحی شروع کرده‌اند و بعد گرفتار شده‌اند.
از او درباره‌ی نقش شورای شهر در حل معضل اعتیاد می‌پرسم، می‌گوید: مسلما شورای شهر می‌تواند تاثیرگذار باشد. مثلا شورای شهر چهار تا کلاس و دوره‌ی آموزشی آگاهی برای جوانان و خانواده‌ها بگذارد. خیلی از خانواده‌ها حتی به فکرشان هم نمی‌رسد که بچه‌هایشان ممکن است گرفتار چنین مصیبتی شده باشند. مردم اغلب فکر می‌کنند مرگ مال همسایه است، اما این مصیبت بدتر از مرگ، شتری است که اگر مواظب نباشی ممکن است در خانه‌ی تو هم بخوابد. یا مثلا شهرداری اطلاع‌رسانی کند و هشدار بدهد. امکانات تفریحی سالم برای جوانان فراهم کند. شورای شهر برای خالی کردن هیجان بچه‌های مردم برنامه‌ریزی کند. باور کنید این‌ها راه حل‌های ساده‌ای است که با بودجه‌ی کم و تنها با انگیزه می‌توان انجام داد.
شورا در نظارت بر شهرداری هم مانده است
پیمان ف. دانشجوی سال سوم مدیریت است. او در دانشگاه آزاد کرج درس می‌خواند و امیدوار است بعد از فارغ‌التحصیلی شغل پول‌سازی به دست آورد. پیمان با اعتراف به مصرف مواد مخدر می‌گوید: من تفریحی می‌کشم. بیشتر علف، که آن را تقریبا همه مصرف می‌کنند. او توضیح می‌دهد که مواد مخدر را در داخل دانشگاه به راحتی تهیه می‌کند، اما به تازگی قیمت آن بالا رفته و بیش از دو برابر گران شده است. به گفته‌ی پیمان مواد مخدر صنعتی مشکل اصلی است که باید فکری به حال آن کرد. او توضیح می‌دهد: تهیه شیشه و کراک چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد و به نظرم شناسایی فروشنده‌ها کار سختی نیست. اما مهمتر از فروشنده‌ها تولیدکننده‌ها هستند.
پیمان به تاثیر نقش شورای شهر و شهرداری در رفع مشکل مواد مخدر امیدوار نیست و تاکید می‌کند: مثلا چه چیزی را می‌توانند درست کنند؟ خیلی کاربلد باشند بتوانند به کار شهرداری نظارت کنند و یا مشکل آلودگی هوا را حل کنند. اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم شورای شهر در مقایسه با مسئولیت‌های مستقیمی که دارد و تقریبا به هیچ کدام عمل نمی‌کند، اصلا برای حل مشکل اعتیاد جوانان مسئولیتی ندارد. او علت مصرف مواد مخدر را نداشتن تفریح و بی‌انگیزگی اعلام می‌کند و می‌گوید: راستش من چندان امیدی به اصلاح امور و حل مشکلات ندارم. جامعه‌ی ما رها شده است و هیچ نهاد و مسئولی به فکر نیست. هر نهادی مثل جزیره کار خودش را می‌کند و بیشتر وقت‌ها هم می‌بینیم که برای همدیگر کارشکنی هم می‌کنند، چه برسد به حل مشکلات بزرگ و عمیق. وگرنه اگر اراده‌ای ملی برای حل بحران مواد مخدر باشد، از شورای شهر گرفته تا شهرداری و پلیس و مجلس و دولت، همه مسئولند و می‌توانند تاثیرگذار باشند و در این میان وظیفه‌ی شورای شهر و شهرداری بالا بردن امکانات شهری و ایجاد انگیزه برای مردم است.
پاک کردن آلودگی های مرگبار اجتماعی وظیفه شوراهاست
پریسا زندی، کارشناس مدیریت شهری، در این باره می‌گوید: در واقع حل مشکلاتی مثل مصرف و فروش مواد مخدر از وظایف شورای شهر هم هست چرا که شورای شهر باید به دنبال استانداردسازی شهر باشد و یکی از نشانه‌های یک شهر استاندارد، کاهش و تلاش برای به صفر رساندن معضلات اجتماعی آن است. شهر استاندارد و سالم شهری است که در آن علاوه بر توسعه‌ی اقتصادی و اشتغال‌زایی، محیط زیست سالم و پاک داشته باشد. معنی محیط زیست نیز تنها فضای سبز و سالم‌سازی هوا نیست. سالم‌سازی محیط زیست، پاک کردن هر آن چیزی است که چهره‌ی شهر را زشت می‌کند و زیستن در یک محیط را برای شهروندان دشوار می‌کند. بنابراین اگر این طوری به موضوع نگاه کنید مواد مخدر یکی از آلودگی‌های مرگبار اجتماعی است و رویارویی و حل آن وظیفه‌ی همه‌ی نهادهای شهری است.
او افزایش مشارکت مردمی در اداره امور را یکی از وظایف شوراها می‌داند و می‌گوید: نقش داشتن مردم در اداره امور احساس مسئولیت اجتماعی را افزایش می‌دهد. بسیج مردم و تشویق آنها برای این که خودشان مشکلات پیرامون خود را حل کنند و از موجودات ناراضی و بی‌عمل به کنشگران فعال و نقش‌آفرین در جامعه تبدیل شوند، کار شوراهای شهر را هم آسان می‌کند. اما این همه‌ی ماجرا نیست. مردم باید برای مشارکت انگیزه داشته باشند و این انگیزه را شورا باید به وجود بیاورد.
خانم زندی با تاکید بر این که ذات مردمی شوراهای شهر و روستا، اگر واقعا هویت مردمی بودن خود را حفظ کند، باعث می‌شود بسیار راحت‌تر مشکلات اجتماعی را شناسایی کند، می‌گوید: به همین دلیل هم حل این دسته از مشکلات یا دست‌کم ارائه‌ی راه حل مناسب برای ریشه‌کن کردن معضلاتی مثل فروش مواد مخدر در فضای عمومی شهر و همچنین مصرف آن در پارک‌ها و محیط شهری می‌تواند از جمله وظایف شوراها باشد. همچنین شهرداری‌ها نیز نسبت به این موضوع موظفند و شورا می‌تواند از شهرداری بخواهد برای این بحران چاره‌اندیشی کند. چرا که معابر و فضای شهری جزو حوزه‌ی مسئولیت شهرداری‌هاست و حفظ نظم، امنیت، و زیبایی فضای شهری نیز از مسئولیت‌های شهرداری‌ها به شمار می‌آید.
این کارشناس مدیریت شهری همچنین بر نقش مردم در نظارت بر کار شوراها تاکید می‌کند و توضیح می‌دهد: درست است که ایجاد انگیزه و مشورت گرفتن از مردم وظیفه‌ی شوراهاست، اما اگر مردم و گروه‌های اجتماعی روی کار شوراها نظارت نکنند، ممکن است آنها هم به وظایف خود به‌خوبی عمل نکنند. در واقع مردم باید همواره از شوراها بخواهند که درست کار کنند و این یک معادله‌ی دوطرفه است.
