در صحن ـ شوراها ـ ماندگاری: شورای چهارم شهر مشهد نیز به آخرین روزهای خود نزدیک می‌شود. چند هفته‌ای بیشتر تا انتخابات شوراهای پنجم باقی نیست و از پس آن نیز عملا دوران کار شورای کنونی رو به پایان می‌رود. شورایی که آکنده بود از اصول‌گرایان؛ اعم از همراهان جبهه پایداری و جبهه پیروان خط امام و رهبری و فهرست‌های معروف به «حامیان جلیلی» و «هو المطلوب».
در پایان راه این شورا، ارزیابی کارشناسان مستقل و کنشگران مدنی مشهد، «منفی» است و به خروجی و کارنامه شورای چهارم مشهد، نمره قبولی نمی‌دهند. دلایل و مستندات این مطلعان، هرچند متفاوت است اما کم نیست.
توسعه نامتوازن و مشکلات اساسی رفع نشده
محسن، دانش‌آموخته مدیریت و پژوهشگر است؛ او که درمجموع از کارشناسان همفکر اکثریت شورای مشهد محسوب می‌شود، می‌گوید: «من به دلایل و علل مختلف به کارنامه شورای چهارم نمره قبولی نمی‌دهم.»
وی توضیح می‌دهد: «واقعیت این است که مشکلات زیرساختی مشهد حل‌نشده باقی مانده است. شورای چهارم مدیران غیربومی را در مشهد مستقر کرد؛ نه فقط شهردار بلکه برخی معاونان و حتی مشاوران و شهرداران منطقه نیز فاقد شناخت لازم و آشنایی کافی با دومین شهر بزرگ کشور بودند.»
محسن با تاکید بر این نکته که «علاوه بر اینها، ساخت و ساز در مشهد عملا متوقف شده»، می‌افزاید: «من از مشکلات کلان اقتصادی کشور باخبرم؛ همچنین از مشکلات خاص اقتصادی مشهد، ازجمله بحرانی که پدیده شاندیز و میزان و تبرک و پردیسبان ایجاد کردند. اما اینها مانع از اشاره به نقش منفی شورای شهر در رکود ساخت و ساز در مشهد نیست.»
وی همچنین به «ریخت و پاش»های صورت گرفته توسط شورای شهر و سفرهای خارجی بی‌مورد اعضای شورای چهارم مشهد اشاره می‌کند و می‌افزاید: «بر اینها بیافزایید فقدان توسعه متوازن و رسیدگی نامطلوب به مبلمان شهری و همچنین تبلیغات نجومی برای پروژه‌هایی که ناقص مانده.»
او اضافه می‌کند که «در برابر این همه، مشکل تابلوتر، عدم پاسخگویی اعضای شورای شهر به پرسش‌ها و نقدها و کاستی‌ها و ابهام‌هاست.»
محسن ابراز امیدواری می‌کند که دانشگاه‌ها در چند هفته باقی‌مانده تا انتخابات شوراها، همچنان که به انتخابات ریاست جمهوری می‌پردازند، به نهاد مهم شوراها هم توجه کنند و نامزدهای اصلی و نمایندگاه جناح‌های مختلف را به پرسش و نقد کشند و برنامه‌های آنها را برای توسعه و رفاه شهر مورد ارزیابی قرار دهند.
بی‌اعتنایی به تکنولوژی و مهندسی ترافیک
جلال، مهندس کامپیوتر است و کارشناسی ارشد خود را در رشته مدیریت شهری در خارج از ایران، به اتمام رسانده؛ او معتقد است که «شورای شهر مشهد نتوانسته مشکل ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ و پیامدهای زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ آن، به‌خصوص آلودگی هوا را رفع کند.»
او با تاکید بر «ﺧﺴـﺎرتﻫﺎی ﻣﺎدی و ﻣﻌﻨﻮی مترتب بر ترافیک سنگین و حوادث و ﺗﺼﺎدف« اضافه می‌کند که «متاسفانه شورای شهر به سیستم حمل و نقل هوشمند و اساسا مهندسی ترافیک و تکنولوژی‌های حامی آن بی‌اعتنایی محسوس نشان داده؛ درحالی‌که بیش از دو دهه است که سیستمهای حمل و نقل هوشمند، در برنامه‌ریزی برای حمل و نقل شهری نقشی ویژه دارند.»
او می‌گوید: «با توجه به ترافیک سنگین در شهر مشهد، به خصوص در ساعات خاص، و نیز نظر به حجم بالای مسافر و گردشگر و توریستی که وارد این شهر می‌شود، و همچنین افزایش روزافزون خودروها، استفاده فزاینده از سیستمهای هوشمند و مدرن ترافیک اجتناب‌ناپذیر است. امری که متاسفانه در شورای چهارم به آن بی‌توجهی شد، و امیدوارم با تغییر ترکیب شورا، این وضع هم در شهر بهبود یابد. اتفاق مهمی که در زندگی صدها هزار شهروند و بلکه تمامی اهالی شهر، تأثیر مستقیم و یا غیرمستقیم دارد.»
فقدان مدیریت استراتژیک شهری
مصطفی، مهندس عمران است؛ او با انتقاد از ساخت و سازهای بی‌رویه و بهم ریختگی تصویر عمومی شهر، ناشی از فروش بی‌مبنای تراکم و همچنین ساخت پاساژهای مرتفع و بازارهای غول‌پیکر اما بی‌حاصل در مشهد، می‌افزاید: «کاش اعضای شورای چهارم شهر مشهد از موضعی بی‌طرفانه نگاهی به شهر می‌انداختند. حتی کاش فقط در خیابان‌های اطراف حرم امام رضا، گشتی می‌زدند. حرم، مرکز ثقل و وزن اصلی توریستی و فرهنگی شهر است؛ اما شورا و شهرداری ظاهرا فقط ماموریت داشتند که اطراف حرم را از منازل شخصی خالی کنند و مغازه‌های کوچک را محو نمایند.»
او ادامه می‌دهد: «اطراف حرم جز دکه‌های فروش نان رضوی و بستنی و کتاب رضوی، تصویری دیگر از مشهد در کار نیست. شهری بدون هویت قدیمی و پیشینه فرهنگی خودش. این فاجعه ـ و تاکید دارم بگویم فاجعه ـ درحالی رخ داده که اغلب شهرهای مهم دنیا، مناطق قدیمی و سنتی خود را حفظ می‌کنند و این مناطق قدیمی، جزو دیدنی‌ترین و توریستی‌ترین نقاط این شهرها محسوب می‌شوند. چیزی که در مشهد موجود نیست. نه شهروندان قدیمی نشانی از خاطرات خود پیدا می‌کنند و نه مسافران و توریست‌های مذهبی، با مهندسی شهری موزون و آرامش‌بخش و منطقه‌ای سنتی و قدیمی در قلب شهر روبرو می‌شوند.»
مصطفی تاکید می‌کند که «مسئول این وضع ناراحت‌کننده و این دورنمای شهری ناموزون، قطعا شورای شهر و شهرداری منتخب آن است.»
شورای پا به سن گذاشته و غیرمتخصص
هادی، از کنشگران مدنی و فعالان رسانه‌ای مشهد با اشاره به نامزدی مجدد قریب به اتفاق اعضای شورای چهارم مشهد برای انتخابات 29 اردیبهشت، می‌گوید: «شورای چهارم با شعارهای ارزشی و ادعاهای مذهبی تشکیل شد. حیرت‌آور است که 23 نفر از اعضای شورا دوباره احساس تکلیف کرده‌اند که در شورای آتی حضور داشته باشند. بعضی از آنها برای بار سوم و حتی چهارمین بار نامزد شورا می‌شوند. واقعا این احساس تکلیف، چقدر مذهبی و ارزشی است!؟»
او می‌افزاید: «شورای چهارم مشهد، شهر را از تصویر شهدا پر کرده؛ اما آیا واقعا آقایان راه شهدا را ادامه می‌دهند؟ چرا آنها حاضر به واگذاری صندلی خود به جوانان متخصص نیستند؟ چگونه کسی که فاقد تخصص در امور اقتصادی و مالی و بودجه و حسابداری است در کمیسیون بودجه شورا حضور دارد؟ کمیسیون‌های تخصصی شورا، ازجمله بودجه و محیط زیست و اقتصاد و … جای متخصصان است؛ چگونه آقایان بدون تخصص مدعی توسعه و مدیریت شهر هستند؟»
وی با اشاره به تأیید صلاحیت حدود 800 نفر از نامزدهای شورای شهر مشهد، می‌گوید: «من از کنار این نکته مهم می‌گذرم که متاسفانه هیات‌های اجرایی و نظارت انتخابات در مشهد، تمامی نامزدهای متعلق به جریان اصلاح‌طلب و حامی دولت و حتی برخی متخصصان مستقل را ردصلاحیت کرده و اجازه ورود به رقابت انتخاباتی به آنها نداده است. اما آیا در همین جمع 800 نفری تایید صلاحیت شده، متخصصانی که شایستگی بیشتری از اعضای فعلی شورا داشته باشند، وجود ندارند؟ چرا اعضای قدیمی و پا به سن گذاشته و غیرمتخصص شورای چهارم، احساس تکلیف برای انجام وظیفه را کنار نمی‌گذارند!؟»
هویت فرهنگی مشهد مفقود شده است
مریم، شاعر است و در یکی از کتابفروشی‌های مشهد مشغول به کار؛ او از عملکرد فرهنگی شورای چهارم شهر انتقاد می‌کند و می‌گوید: «شورا کاملا ایدئولوژیک و سیاسی عمل کرده؛ شما ببینید که شورا برای گرامی‌داشت فردوسی و شناساندن او نه به جهانیان و حتی ایرانیان، و نه حتی به اهالی خراسان، بلکه به همین اهالی مشهد و به خصوص کودکان و نوجوانان، چه قدمی برداشته و چه اقدام خاصی انجام داده است؟»
مریم همچنین اضافه می‌کند: «فراتر از فردوسی، شورای شهر برای معرفی و گرامی‌داشت نویسندگان و شاعرانی مانند مهدی اخوان ثالث، شاعر معاصر کشورمان و مشهد، چه کار کرده است؟ برای توسعه و گسترش محافل ادبی و مجامع هنری و فرهنگی و کانون‌های شعرخوانی مشهد چه اقدام مثبتی صورت گرفته است؟ از بودجه در اختیار شورای شهر و شهرداری مشهد چقدرش برای کمک به تئاتر و هنرهای نمایشی مشهد هزینه شده است؟»
از همین زاویه، وی تصریح می‌کند که «با اطمینان به کارنامه فرهنگی شورای شهر نمره رد می‌دهم.»
مریم ابراز امیدواری می‌کند که با وجود ردصلاحیت گسترده نامزدهای ناهمسو با جریان سیاسی مسلط بر استان خراسان رضوی و شهر مشهد، ترکیب شورای پنجم شهر مشهد تغییر کند و افراد مستقل و متخصص و کاربلد اکثریت شورای آتی را دراختیار گیرند.
او می‌افزاید: «نباید به صرف بیان شعارهای به ظاهر قشنگ و ادعاهای کلی به افراد رای داد. نباید به سیاست‌بازها و غیرمتخصص‌هایی که خود را متخصص معرفی می‌کنند رای داد. شورای شهر نیازمند افراد متخصص گوناگون است؛ از شهرسازی گرفته تا مدیریت شهری، از محیط زیست گرفته تا ترافیک، و از زباله و ترافیک و آلودگی هوا گرفته تا فرهنگ و هنر، شورا نیازمند حضور افراد جدی و توانمند و متخصص و مستقلی است که ایدئولوژی خودشان را به دانش و تخصص ترجیح ندهند.»
