۱- آیا می‌دانید بدون این که شوراها تشکیل شود، قانون شوراها بارها اصلاح شده است؟
درصحن: تشکیل شوراها در قانون اساسی آمد، ولی از تصویب قانون اساسی تا سال ۱۳۷۷ که شوراها تشکیل شد، ۱۸ سال طول کشید. جالب این که در طول این ۱۸ سال پنج مجلس روی کار آمد و در هر دوره نمایندگان، اصلاحاتی بر قانون شوراها وارد کردند، ولی اراده‌ای برای تشکیل شوراها در دولت‌های بنی صدر، موسوی و هاشمی وجود نداشت، تا این که دولت خاتمی موتور شوراها را روشن کرد و برای اولین بار در سال ۱۳۷۷ شوراهای شهر و روستا در سراسر کشور تشکیل شد.
۲- آیا می‌دانید در صورتی که آرای دو یا چند نفر از داوطلبان انتخابات شوراها یکسان باشد اولویت با کیست؟
اولویت با ایثارگران است. اگر هر دو ایثارگر یا هیچ یک ایثارگر نبودند، اولویت با کسی است که مدرک تحصیلی عالی‌تری دارد. حالا اگر مدرک تحصیلی هر دو یکی بود چه؟ در مرحله سوم قرعه‌کشی تعیین‌کننده خواهد بود.
۳- آیا می‌دانید می‌توانید در برگه رای نام کاندیدای ردصلاحیت شده یا هرکس دیگری را بنویسید؟
در انتخابات شوراها اگر علاوه بر کاندیداها، اسم کاندیدای ردصلاحیت شده یا هر شخصیتی که دوست دارید را در برگه رای بنویسید، رای شما باطل نمی‌شود فقط اسامی کاندیداهای ردصلاحیت شده یا شخصیت‌هایی که کاندیدا نیستند را نمی‌خوانند. خاصیتش این است که می‌توانید انتخابات را به یک رفراندوم هم تبدیل کنید. مثلا اسم کسی که ممنوع‌التصویر شده را بعد از اسامی کاندیداهایی که دوست دارید انتخاب شوند، بنویسید. ضمن این که شما اگر به تعداد بیشتری از کاندیداها (بیشتر از تعداد کرسی های شورا) رای دهید، آرای شما باطل نیست، از آخر لیست اسامی اضافه حذف می‌شوند. مثلا در تهران شما می‌توانید به ۳۱ عضو اصلی و ۱۵ عضو علی‌البدل رای بدهید. حالا اگر شما اسم ۶۰ نفر را وارد کردید از شماره ۴۶ به بعد دیگر خوانده نمی‌شود.
۴- آیا می‌دانید در هر شهر یا روستایی که دوست داشتید نمی‌توانید رای بدهید؟
در انتخابات شوراها، در شهر یا روستایی می‌توانید رای دهید که حداقل یک سال قبل از روز رای‌گیری در آنجا زندگی کرده باشید، مگر این که در شهرهای بالای یکصدهزار نفر جمعیت را ی دهید. در شهرهای بزرگ این محدودیت وجود ندارد و بدون قید یک سال سکونت می‌توانید رای دهید. در ضمن اگر خانواده شما در شهری کوچک یا روستا زندگی می‌کنند ولی محل کار شما شهر دیگری است، می‌توانید در محل سکونت خانواده‌تان رای دهید.
۵- آیا می‌دانید اگر عضو شورا شوید تا پایان دوره باید در حوزه انتخابیه‌تان زندگی کنید؟
اگر قصد دارید مکان زندگیتان را تغییر دهید، در شوراها کاندیدا نشوید، چون اگر رای بیاورید و بعد محل زندگیتان را تغییر دهید، عضویت شما از شورا سلب می شود. اعضای شوراها باید در حوزه انتخابیه خود زندگی کنند.
۶- آیا می‌دانید چه کسانی نمی‌توانند به عضویت شوراها درآیند؟
این چند گروه از حق انتخاب شدن در انتخابات شوراها محرومند:
الف – کسانی که در برای تحکیم مبانی رژیم سابق نقش مؤثر و فعال داشته‌اند.
ب – کسانی که به جرم غصب اموال عمومی محکوم شده‌اند.
ج – وابستگان تشکیلاتی به احزاب، سازمان‌ها و گروهک‌هایی که غیرقانونی بودن آنها از طرف مراجع صالحه اعلام شده باشد.
د – کسانی که به جرم اقدام بر ضد جمهوری اسلامی ایران محکوم شده‌اند.
هـ – محکومان به ارتداد به حکم محاکم صالح قضایی.
و – محکومان به حدود شرعی.
ز – محکومان به خیانت و کلاهبرداری و غصب اموال دیگران به حکم محاکم صالح قضایی.
ح – مشهوران به فساد و متجاهران به فسق.
ط – قاچاقچیان مواد مخدر و معتادان به این مواد.
ی – محجوران و کسانی که به حکم دادگاه مشمول اصل ۴۹ قانون اساسی باشند. (محتکران، گرانفروشان و قاچاقچیان)
ک – وابستگان به رژیم گذشته از قبیل اعضای انجمن‌های ده، شهر، شهرستان و استان و خانه‌های انصاف، روسای کانون‌های حزب رستاخیز و‌حزب ایران نوین و نمایندگان مجلس‌های سنا و شورای ملی سابق، کدخدایان و خوانین وابسته به رژیم گذشته.
۷- آیا می‌دانید نقشی را که شورای نگهبان در قبال مصوبات مجلس انجام می‌دهد چه نهادی در قبال مصوبات شوراها به عهده دارد؟
وزارت کشور و دیگر مسئولان اجرایی اگر تشخیص دهند که مصوبات شورا با وظایف و اختیارات قانونی آنها مغایر است یا با قوانین و مصالح عمومی کشور مغایرت دارد، می‌توانند با ذکر مورد و به طور مستدل حداکثر ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ مصوبه اعتراض خود را به اطلاع شورا رسانده و درخواست تجدید نظر کنند. شورا موظف است یک هفته از تاریخ وصول اعتراض تشکیل جلسه دهد و به موضوع رسیدگی و اعلام نظر کند. در صورتی که شورا در بررسی مجدد از رأی قبلی خود نسبت به مصوبه مورد اختلاف عدول کند، موضوع به هیأت حل اختلاف استان ارجاع می‌شود. هیأت مزبور مکلف است ظرف ۱۵ روز به موضوع رسیدگی و اعلام نظر کند. نظریه این هیأت در صورتی که در جهت لغو مصوبات شورای شهرها باشد، با تأیید هیأت مرکزی حل اختلاف قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود.
۸- آیا می‌دانید تاکنون چند زن به ریاست شوراها رسیده اند؟
بر اساس اطلاعات به دست آمده، تاکنون ۱۳ زن توانسته‌اند بر کرسی ریاست شورا تکیه بزنند. اسامی شهرها و زنانی که ریاست شوراها را کسب کرده‌اند به این شرح است:
۱- بجنورد، اعظم‌السادات افشین‌فر
۲- اسفراین، طلعت رگبار
۳- شهر قاضی از توابع استان خراسان شمالی، لیلا شکرانی
۴- نهاوند، میترا دسته‌گلی
۵- گرگان، زهرا نورا
۶- خمینی شهر، فرشته پریشانی
۷/۸- مشکات از توابع کاشان، وجیهه کاظمیان، پیش از او نیز شهناز پرکاس ۶ سال رییس شورا بود
۹- شیروان، هما کلالیان مقدم
۱۰- فاروج از توابع استان خراسان شمالی، مریم فریدی
۱۱- فولاد محله از توابع سمنان، فاطمه ایمانی فولادی
۱۲- بندرعباس، راحله ملایی
۱۳ چناران، زهرا راوی چوبدار
