وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
پروفایل عباس صالحی

نوجوانی را در مشهد گذراند و به همراه خانواده مدتی را در نجف زندگی کرد چرا که پدرش در حوزه نجف نزد علمای این شهر تحصیل می‌کرد. او بار دیگر به همراه خانواده به مشهد بازگشتند. عباس صالحی تحصیلات علوم حوزوی را نزد پدر آغاز کرد و بعدتر در حوزه علمیه مشهد و سپس قم به تحصیل و تدریس مشغول شد

عباس صالحی دانش آموخته علوم حوزوی و فارغ التحصیل فلسفه از دانشگاه قم است، در دو حوزه علمیه مشهد و قم نزد وحید خراسانی، جواد تبریزی، سید عزالدین زنجانی، میرزا علی آقا فلسفی درس خوانده است. او لباس روحانی بر تن ندارد ولی دانش آموخته دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه است.

او در کنار دروس حوزوی، تحصیل در دانشگاه را نیز دنبال کرده و موفق شده، دکترای خود را در رشته کلام اسلامی با گرایش فلسفه دین از دانشگاه قم اخذ کند. صالحی کارشناسی ارشد خود را نیز در رشته فلسفه اسلامی از دانشگاه قم اخذ کرده است. او از سال ۱۳۷۰ به تدریس فلسفه در حوزه و دانشگاه مشغول بوده است.

سابقه انقلابی

عباس صالحی در سال پیروزی انقلاب ۱۴-۱۵ سال بیشتر نداشته بنابراین انتظار نمی‌رود سابقه‌ای در انقلاب داشته باشد ممکن است با پدرش در تظاهرات خیابانی شرکت کرده باشد ولی بسیاری از هم سن و سال‌هایش سال‌های بعد از انقلاب را در جنگ ایران وعراق سپری کردند. برادرش در این جنگ کشته شد ولی خبری از نقش او در جنگ در دست نیست این احتمال می‌رود که ایام جنگ را در معیت پدر در نجف به تحصیل مشغول بوده است. 

با این حال او از دوران جنگ به عنوان دفاع مقدس به نیکی یاد کرده و می‌گوید: «دفاع مقدس فراز و فرود داشت، اما به دور و بر بنگریم: صدام و حزب بعث ساقط شد، دولت عراق و شامات داعش به تاریخ پیوست. تکفیری‌ها در سوریه ناکام ماندند و سفارتخانه‌های حامیان در رقابت بازگشایی‌اند و… در اوج عزت منطقه‌ای، دستاورد هشت‌ساله دفاع را به حراج نسپریم.»

بازدید رهبر انقلاب اسلامی از نمایشگاه کتاب تهران

ورود به قدرت

عباس صالحی بیش از آنکه یک چهره دانشگاهی باشد، یک آخوند است که کت و شلوار می‌پوشد. سال‌ها در حوزه علمیه قم و مشهد تحصیل و تدریس کرده و یک آقازاده است از جنس دیگر آقازاده‌هایی که پیش از او وزیر ارشاد شدند (خاتمی و لاریجانی). اما برخلاف لاریجانی که از وزارت به صدا و سیما رفت و شد یک چهره رسانه‌ای، صالحی از رسانه به وزارت رسید. او پیش از آنکه وزیر باشد سال‌ها یک چهره مطبوعاتی بود به نوشته روزنامه سازندگی، عباس صالحی از سال ۱۳۶۱ نویسندگی را در مطبوعات آغاز کرد. در مجله «حوزه» به‌عنوان یکی از نویسندگان آن مشغول فعالیت بود. در سال‏‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ سردبیر مجله «حوزه» و در سال‏های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ مسئول دفتر تبلیغات اسلامی خراسان بود. از سال ۷۶ تاکنون در سه دوره متوالی عضو هیئت‌مدیریه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم (و سپس عضو هیئت امنای آن) بود. از سال ۷۶ مدیر مسئول نشریه «پژوهش‏های قرآنی» و از همان سال عضو هیئت‌تحریریه نشریات فقه اهل بیت و کاوش فقه در فقه اهل بیت بود. ایشان در ادامه فعالیت‏های خود، سال ۷۸ مدیرمسئولی و سردبیری نشریه «پگاه» را بر عهده داشت. عباس صالحی مؤسس سایت «دین‌آنلاین» نیز بوده‌ ‏است. وی در یادداشتی هدف خود را از تأسیس دین‌‏آنلاین، پیگیری ارتباط و پیوند مستحکم‌‏تر دین و عینیت اجتماعی دانسته ‏است.

بنابراین عباس صالحی همیشه یک چهره فرهنگی بوده و علاوه بر فعالیت روزنامه نگاری، در نهادهای فرهنگی مثل شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای فرهنگ عمومی کشور و معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت کرده است. 

نکته بارز در کارنامه صالحی، حمایت ۳۶۰ ناشر از حضور او در وزارت ارشاد اسلامی بود. وقتی زمزمه خروج او از ارشاد در دوره سرپرستی رضا صالحی امیری در رسانه‌ها پیچید، ۳۶۰ مدیر نشر، کتاب‌فروش و توزیع‌کننده‌ کتاب در حمایت از ادامه‌ فعالیت صالحی در وزارت ارشاد به رضا صالحی امیری، وزیر ارشاد نامه نوشتند و تأکید کردند که طی چند سال گذشته، به میزان زیادی از تنش‌های حاکم بر فضای نشر کتاب در کشور کاسته شده است. به نوشته بی بی سی امضا‌کنندگان این نامه کاهش اعمال سلیقه‌ها در حوزه‌ ممیزی کتاب، باور توانمندی فعالان عرصه‌ نشر به حل و فصل مشکلات‌شان، همراهی در واسپاری امور نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به صنف، کاهش زمان صدور مجوز کتاب و اتخاذ شیوه‌های صحیح‌تر توزیع یارانه‌ها را نمونه‌هایی از رویکرد مثبت عباس صالحی طی چهار سال گذشته برشمردند. شاید همین نامه زمینه ساز معرفی او به مجلس شد چرا که به فاصله کوتاهی از انتشار این نامه حسن روحانی او را به مجلس معرفی کرد تا برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به او رای اعتماد دهند و نمایندگان مجلس نیز چنین کردند تا بعد از مدت‌ها یک چهره فرهنگی برآمده از نهادهای فرهنگی کشور، سکاندار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شود.

عباس صالحی اگرچه پیش از این سابقه وزارت نداشت ولی ۴ سال معاونت فرهنگی وزارت ارشاد را تجربه کرده بود و مدتی نیز در سایر نهادهای فرهنگی تجربه کار اجرایی و مدیریتی را فراگرفته بود. 

در دور دوم دولت روحانی به هنگام معرفی به مجلس، صالحی توانست با ۲۴۲ رای موافق، ۲۵ رای مخالف و ۲۱ رای ممتنع نظر نمایندگان مجلس دهم را برای تصدی این وزارت خانه جلب کند. 

اهم سوابق اجرایی و مدیریتی عباس صالحی به این شرح است:

• وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت حسن روحانی سال ۱۳۹۶ تاکنون
• معاون فرهنگی علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت اول روحانی سال ۱۳۹۲ تا ۹۶
• عضو هیات مدیره‌ و هیات امنای دفتر تبلیغات اسلامی از سال ٧٦ تاکنون (٥ دوره)
• عضویت در شورای مهندسی فرهنگی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، از ٨٥ تا ٨٧
• عضو حقیقی شورای فرهنگ عمومی و مدیرمسئول و سردبیر برخی از نشریات علمی و فرهنگی کشور

عباس صالحی و دیدگاه های حقوق بشری

عباس صالحی کمتر اهل مصاحبه است و سخنان زیادی از او در دست نیست خصوصا در حوزه های حقوق بشری و سیاسی. گهگاه اظهار نظری می کند که می شود ردی از نوگرایی دینی در اندیشه اش دید برای نمونه او برخلاف بسیاری از روحانیون حوزه علمیه، نوازندگی زنان را بی اشکال می داند و می‌گوید: «اجرای نوازندگان زن روی صحنه کنسرت‌های ارکسترال از نظر قانونی منعی ندارد.»

عباس صالحی معتقد است «حتی لغو یک مجوز موسیقی هم نباید داشته باشیم»، می‌گوید: «مسلما کشور را باید با قانون اداره کرد و قانون بد، از بی‌قانونی بهتر است. این نگاه من است و با همین رویکرد در حال گفت‌وگو بودیم در این یک‌ماه، علائم‌ روشنی نشان داده شده و امیدواریم به اجماع برسیم تا قانون مبنای عمل همه باشد.» او با این جملات مخالفت خود را با لغو کنسرت های موسیقی در برخی شهرها از جمله مشهد، بیان کرده است.

عباس صالحی وقتی با مخالفت مراجع قم از جمله مکارم شیرازی و نوری همدانی با ساخت فیلم شمس و مولانا روبرو شد، گفت: «به طور طبیعی مسیر استفتاء مسیر کسب نظر مراجع است و طبعا نیز قابل احترام است اما قوانین کشور مسیر خود را طی می‌کند. پیش از این سریال‌ها و فیلم‌های متعددی در صداوسیما در ارتباط با شخصیت‌های شمس و مولانا ساخته شده است.» مواضعی که نشان می دهد او با طیف سنتی حوزه علمیه همراهی ندارد.

عباس صالحی و سکوت در برابر اخراج موسوی از فرهنگستان هنر

کمتر اظهارنظری از عباس صالحی له یا علیه جنبش سبز و رهبران آن یافت نمی شود ولی گاهی سکوت می تواند به منزله همراهی باشد خصوصا اگر در حوزه کاری یک نفر رخ دهد. شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۲ دی ۱۳۸۸ میرحسین موسوی رئیس فرهنگستان هنر را برکنار و علی معلم را جایگزین او کرد. این اتفاق هیچ واکنشی از سوی عباس صالحی در پی نداشته و هیچ اظهارنظری از او در اعتراض با این تصمیم یافت نشد.

فعالیت‌های اقتصادی

رصد روزنامه رسمی کشور به عنوان مرجع انتشار آگهی شرکت های تجاری نشان می دهد که عباس صالحی فعالیت اقتصادی ندارد ولی در چندین موسسه غیرتجاری که با هدف توسعه فرهنگی راه اندازی شده به عنوان رئیس هیات امنا یا عضو هیات موسس حضور دارد. کانون فرهنگی مساجد کشور که در سال ۹۸ تاسیس شده، شرکت باقرالعلوم که در سال ۹۴ بنا نهاده شده، صندوق قرض الحسنه دفتر تبلیغات اسلامی قم که در سال ۹۱ به عضویت هیات امناء آن درآمده، شرکت نمایشگاههای فرهنگی ایران که در سال ۹۶ تاسیس شده، موسسه فرهنگی-هنری فردوس سف که در سال ۹۶ تاسیس شده و موسسه پژوهشی میراث مکتوب که در سال ۹۷ فعالیت خود را آغاز کرده از جمله موسساتی است که عباس صالحی در آنها درگیر است. اکثر این موسسات در سالهای اخیر که او معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و کرسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را عهده دار بوده تاسیس شده اند.

۷ نکته از زندگی حرفه‌ای عباس صالحی

۱- عباس صالحی از آیت الله زاده های دولت روحانی است که خود نیز روحانی است که لباس آخوندی نمی پوشد، او آخوند کت و شلواری دولت روحانی است.

۲- عباس صالحی روزنامه نگار است و پیش از این مدیرمسئول مجله پگاه حوزه بود. مجله ای اندیشه محور که می کوشید افکار نو در حوزه علمیه را منتشر کند.

۳- سالها در حوزه فرهنگ مشغول فعالیت بوده و پیش از وزارت، معاون وزیر و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است.

۴- او که اهل مشهد است در برابر خواست امام جمعه مشهد مبنی بر لغو کنسرت موسیقی در این شهر ایستاد و از برگزاری کنسرت های موسیقی در این شهر حمایت کرد.

۵- وزارت فرهنگ و ارشاد عباس صالحی، کمتر حاشیه ساز بوده چراکه او سعی کرده کمتر وارد حوزه های چالش برانگیز شود. 

۶- به دوره صالحی، نه سانسور در ارشاد کمتر شد، نه قانون مطبوعات اصلاح شد و نه مجوز ساخت فیلم و مجوز کنسرت ها تسهیل. 

۷- انتصاب همسر رئیس دفتر رئیس جمهور به عنوان مشاور اجتماعی، نشان داد او در بازی قدرت اهل نان قرض دادن و بده و بستان است. از اتهام رانت جویی هراسی ندارد.

خانواده

پدرش آیت الله میرزا حسن صالحی از علمای شناخته شده مشهد بود که در سال ۱۳۹۶ درگذشت. آیت الله میرزا حسن صالحی فرزند عیسی در سال ۱۳۰۶ در روستای رخنه از توابع فریمان چشم به جهان گشود. دروس خارج را خدمت حسین قمی، شیخ مرتضی آشتیانی و میرزا محمد آقازاده خواند. علامه محمدرضا حکیمی درباره میرزا حسن صالحی می گوید: «یکی از علمای صالح از نظر علم و عمل، ساده زیستی و تواضع و خدمت پنجاه ساله، جناب آقای آیت الله حاج سید حسن صالحی خراسانی هستند که بنده حدودا از زمان مصدق با ایشان آشنا هستم، ایشان همیشه در حال درس و تدریس بوده اند.» میرزا حسن صالحی قبل و بعد از انقلاب ۵۷ از روحانیون انقلابی و مبارز مشهد بوده است.

برادرش، علیرضا صالحی، در جنگ ایران وعراق مفقود شد تا اینکه پس از ۳۴ مراسم یادبودی برای او گرفته شد و به نوعی خانواده و دوستان کشته شدن او را پذیرفتند. عباس صالحی در مراسم یادبود برادرش می‌گوید: «ایشان در ۱۵ سالگی به دانشگاه نفت آبادان رفت و در ۱۹ سالگی نیز از این دانشگاه با مدرک مهندسی دانش آموخته شد و به عنوان یک نخبه به مدارج علمی، اخلاقی ، نظامی و مهندسی بالایی دست یافت. خبر زخمی شدن شهید صالحی در آبان ۱۳۵۹ به خانواده ما رسید و با هر بار اعلام آزادی اسرای جنگ تحمیلی، امیدها در دل ما زنده می‌شد، اما امروز و بعد از گذشت ۳۴ سال از مفقود شدنش، هنوز هیچ اطلاعی از او نداریم.»

عباس صالحی متاهل و دارای دو پسر و یک دختر است. پسر اولش فارغ التحصیل دانشگاه تهران است و با اخذ مدرک فوق لیسانس با موسسات پژوهشی کار می‌کند. پسر دوم اش نیز فارغ التحصیل دانشگاه اصفهان است. تنها دختر عباس صالحی نیز دانش آموز است.

انتصابی که بوی رانت می‌داد

عباس صالحی در یکی از انتصابات اش پروین داداندیش همسر محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور را به عنوان مشاور اجتماعی خود برگزید. انتصابی که بازتابی گسترده در رسانه ها داشت چرا که بوی رانت می داد.

لینک منبع: https://www.arsehsevom.org/cabinet-profile-abbas-salehi