روزنامه ابتگار – علی فراهانی: هر گاه به سال انتخابات می‌رسیم، موضوع تبلیغات زودرس کاندیداها تبدیل به یکی از موضوع‌های روز و مورد توجه می‌شود. هر از چندگاهی از سوی مقامات رسمی اعلام می‌شود که تبلیغات زودرس کاندیداهای احتمالی رصد شده و بر احراز صلاحیت آن‌ها اثر می‌گذارد. همچنین برخی از کاندیداهای بالقوه و جریان‌های سیاسی، تلاش می‌کنند با انتصاب وصله تبلیغات زودهنگام به رقبا، آن‌ها را متخلف دانسته و در اذهان عمومی از این بی‌قانونی پوئن بگیرند. این در حالی است که اصل ماجرای تخلف بودن تبلیغات زودهنگام، از دیدگاه حقوقی، تحلیل‌های خاص خود را دارد.
ماده 56 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «فعالیت تبلیغات انتخاباتی نامزدهای نمایندگی هشت روز قبل از روز اخذ رای (مرحله اول و دوم) آغاز و تا بیست و چهار ساعت قبل از اخذ رای ادامه خواهد داشت». در ماده 59 این قانون نیز در خصوص تبلیغات انتخاباتی اشاره کرده است که انجام هر گونه فعالیت تبلیغاتی «از تاریخ اعلام رسمی اسامی نامزدها» برای نامزدهای نمایندگی مجلس از صدا و سیما و میز خطابه نماز جمعه و یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی و دولتی دارد و فعالیت کارمندان در ساعات اداری و همچنین استفاده از وسایل و سایر امکانات وزارتخانه‌ها، ادارات، شرکت‌های دولتی، موسسات وابسته به دولت، شهرداری‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های وابسته به آن‌ها و نهادها و موسساتی که از بودجه عمومی (به هر مقدار) استفاده می‌کنند و همچنین در اختیار گذاشتن وسایل و امکانات مزبور ممنوع بوده و مرتکب مجرم شناخته می‌شود. تفسیری از ترکیب مفاد این دو ماده وجود دارد که می‌گوید که هر چند برای تبلیغات انتخاباتی زمان مشخصی تعیین شده است، اما ممنوعیت تبلیغ خارج از این زمان (هشت روز مانده به انتخابات تا 24 ساعت پیش از آغاز رای‌گیری) مربوط به روزهای پس از اعلام اسامی کاندیداها است. در نتیجه درصورتی که یک کاندیدای بالقوه انتخاباتی، پیش از این موعد فعالیت تبلیغی داشته باشد، نمی‌توان در چارچوب این قانون با وی برخورد کرد. علاوه بر این تفسیر دیگری از قانون انتخابات وجود دارد که می‌گوید اگر عمل تبلیغی نه در ذیل عنوان کاندیداتوری که به عنوان مثال یک مصاحبه یا سخنرانی از جایگاه یک چهره سیاسی یا اجتماعی انجام شود، نمی‌توان به آن عنوان تبلیغات پیش از موعد داد. این در حالی است که این رفتارهای انتخاباتی پیش از موعد، اغلب با ممنوعیت‌های تبلیغاتی همچون حمله به رقبا نیز همراه هستند. بنا بر برخی تفاسیر مسائلی مثل سخنرانی یا مصاحبه نیز در چارچوب تبلیغ نمی‌گنجد و مسائلی مثل نصب پلاکارد و بنر و سخنرانی‌های رسمی تبلیغاتی در این چارچوب قرار دارند.
قوانین مشکل ندارد، نظارت ناقص است
محمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در خصوص تبلیغات پیش از موعد قانونی انتخابات به «ابتکار» گفت: وقتی که امری قانونی می‌شود نباید کسی از قانون عبور کند. متاسفانه عدم اجرا ایراد و اشکالی است که در سیستم قانونی کشور وجود دارد. او در ادامه افزود: اجرای قانون باید توسط نهادهای ذی صلاح مورد نظارت قرار گیرد تا دیگر شاهد تخلف نباشیم. این نماینده مجلس با بیان اینکه قوانین کشور به طور کامل اجرا نمی‌شود، تاکید کرد: آیین‌نامه‌ها و قوانین به صورت ناقص اجرا می‌شود و متاسفانه قوانین توسط مردم، مسئولان و مقامات در جامعه، جامع و کامل اجرا نمی‌شود. او سخنان برخی از کاندیداها و نامزدهای انتخاباتی در رابطه با اینکه می‌گویند قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی باعث محدودیت می‌شود توجیه نامناسبی دانست و در ادامه افزود: به قانون انتخابات ممکن است ایراداتی وارد باشد و این قانون به طور کلی برای پوشش دهی رفتارها و اقدامات کاندیداها جامع و کامل نباشد اما هر چه که هست باید به این قانون احترام گذاشت و آن را رعایت کرد. به گفته اسفنانی، نوع ادبیات و گفتمان برخی از نمایندگان در داخل صحن مجلس تبلیغاتی و تخلف است. وی گفت: به نظر من مهمترین خلاء و نقد نسبت به قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی نبود نظارت به اجرای دقیق آن است وگرنه در قوانین مشکلی وجود ندارد.
سلیقه‌ای رفتار نکنیم
نعمت احمدی، وکیل پایه یک دادگستری نیز در خصوص تبلیغات زودرس در فصل انتخابات به «ابتکار» گفت: به نظر من باید از فعالیت‌های انتخاباتی تعریف و تفسیر موثق داشت، اما متاسفانه برخی از افراد به قانون موضوعه در خصوص زمان و نوع فعالیت‌ها که در قانون اشاره شده عمل نکرده و سلیقه‌ای رفتار می‌کنند. به گفته احمدی، اگر شخص یا اشخاصی مقابل قانون مربوطه حرکت کند قطعا تخلف کرده و باید با او طبق قانون برخورد شود.
برخی عزیزترند!
احمدی در پاسخ به اینکه چرا برخی به قانون انتخابات مجلس توجه نداشته و آن را رعایت نمی‌کنند، تصریح کرد: برخی عزیز هستند و بعضی عزیزتر و آن‌هایی که عزیزتر هستند به قوانین احترام نمی‌گذارند و کار خودشان را انجام می‌دهند. این حقوقدان با بیان اینکه برخی از نمایندگان مجلس به وظایف خود عمل نمی‌کنند و با رفتارها و گفتارهای خود به دنبال تبلیغات هستند، تاکید کرد: به عنوان مثال برخی از اعضای کمیسیون ویژه رسیدگی به قضیه برجام کاملا خلاف قانون مربوطه رفتار می‌کردند چراکه تمام نطق‌های آن‌ها جهت فعالیت‌های انتخاباتی خودشان بود و به نظر من این اشخاص عزیزتر هستند و کسی هم به این افراد معترض نمی‌شود. این وکیل پایه یک دادگستری اضافه کرد: به نظر من باید با دید وسیع به قانون نگاه کرد و بعد در مورد اقدامات کاندیداها تفسیر موثق انجام داد چراکه صرف مصاحبه یا گفت‌وگو با رسانه یا مطبوعات دلیل بر فعالیت انتخاباتی نمی‌شود و این نوع رفتار طبق قانون تخلف نیست.
اگر با دید بسته نگاه کنیم، همه رفتارها تخلف است
احمدی در پاسخ به این پرسش که آیا در قانون اتخابات خلاء وجود دارد یا خیر، گفت: از دید من هیچ خلاء قانونی وجود ندارد بلکه در اجرای قانون با مشکل مواجه هستیم چراکه عادت داریم در اجرای قوانین، جناحی رفتار کنیم. او ادامه داد: به دلیل اینکه در فصل و فضای انتخابات قرار داریم اکثر نمایندگان مجلس یا کسانی که قصد ورود به انتخابات مجلس دارند به رفتارهای تبلیغاتی روی آورند. به گفته احمدی، متاسفانه در اجرای دقیق و درست قوانین دچار ضعف مدیریت هستیم. این حقوقدان با بیان اینکه یک بار برای همیشه باید داستان مرغ و تخم مرغ مشخص شود، بیان کرد: اگر بخواهیم با دید بسته به همه مسائل نگاه کنیم تمام رفتارها جرم و تخلف محسوب می‌شود. متاسفانه به جای اینکه کاندیداها یا نمایندگان مجلس به فکر عزاداری در ماه محرم باشند به فکر تبلیغات انتخاباتی خودشان هستند به این معنا که می‌گویند در ماه محرم به نیت انتخابات چند راس گوسفند قربانی می‌کنم قربت الی الله!
