درصحن: سن و سال‌اش او را بر صدر مجلس دهم نشاند. عبدالرضا هاشم زایی مسن‌ترین نماینده مجلس دهم، که از تهران و با آرائی بالاتر از حداد عادل سرلیست اصولگرایان، به مجلس راه یافته بود، در آغاز کار کرسی ریاست را از آن خود کرد تا در دو روز نخستین دوره جدید، نامش بر زبان‌ها باشد. تصادف رانندگی شدید و انتقال بدن مجروح‌اش به بیمارستان، بار دیگر او را به صفحه اول روزنامه‌ها کشاند تا در شروع کار مجلس دهم پرخبر باشد. او ۳۲ سال پیش نیز از حوزه طبس و فردوس به مجلس شورای اسلامی (دوره دوم) راه یافته و در همان بدو ورود به عضویت هیات رئیسه هم درآمده بود. پس مجلس دهم دومین حضور او در خانه ملت است.
عبدالرضا هاشم زایی کیست؟
او در سال ۱۳۲۳ به دنیا آمد. هاشم زایی تحصیلات خود را در رشته مهندسی فیزیک و برق قدرت، به اتمام رساند.
با پیروزی انقلاب ۵۷ او به فرمانداری فردوس رسید و پس از آن راهی استانداری خراسان شد تا در مقام معاونت سیاسی استانداری فعالیت کند. هاشم زایی در سال ۱۳۶۲ با نظر اکبر ناطق نوری وزیر وقت و با دریافت حکم از میرحسین موسوی، نخست وزیر وقت، استاندار ایلام شد و یک سال بعد، دولت را برای شرکت در انتخابات دوره دوم مجلس شورای اسلامی ترک کرد. او در این انتخابات موفق شد نظر مردم طبس و فردوس را جلب کند و به مجلس راه یابد.
هاشم زایی با ورود به مجلس دوم، به عضویت کمیسیون انرژی و عضویت فراکسیون نیروهای خط امام (جریان چپ) در آمد. او در رقابتی نزدیک با رضا زواره ای نماینده جناح راست مجلس، و با یک رای بیشتر توانست به عضویت هیات رئیسه مجلس درآید. مجلسی که دو فراکسیون عمده داشت: فراکسیون خط امام مرکب از نیروهای جناح چپ حکومت و فراکسیون نمایندگان عضو حزب جمهوری مرکب از نمایندگان جناح راست حکومت.
مجلس دوم، رسیدگی به اولین لایحه توسعه کشور را برعهده داشت. هاشم زایی در این خصوص می‌گوید: «من در زمان تصویب نخستین برنامه توسعه‌ای کشور، عضو کمیسیون انرژی مجلس بودم. چون به تازگی انقلاب شده بود، آمایش سرزمینی و آمار و اطلاعات دقیق، لازمه نوشتن این قانون بود. ما باید می‌دانستیم که چقدر پول داریم و بعد از پنج سال می‌خواهیم به کجا برسیم. اما متاسفانه کمیسیون مربوطه به طرح آمایشی توجه نکردند و مدعی بودند که این طرح را چون خارجی ها در ایران انجام داده‌اند، قابل اتکا نیست. اما کنار گذاشتن این طرح در واقع به دلیل آن بود که با نگاه برخی نمایندگان نمی‌خواند! مثلا نماینده‌ای معترض بود که چرا به حوزه انتخابیه وی در قطب صنعتی کشور توجه نشده! در حالی‌که ایجاد قطب صنعتی در هر منطقه‌ای باید با توجه به ظرفیت‌های آن باشد و گرنه می‌شود حکایت همان تزهای دولت احمدی‌نژاد که مراکز ۹ گانه فولاد را در محل‌هایی ایجاد کرد که نه سنگ آهن بود، نه بندر، نه گاز و نه ریل!! چنین تولیدی که اصلا اقتصادی نیست!»
با اتمام مجلس دوم، هاشم زایی جذب بخش‌های اقتصادی و صنعتی شد. مدیرعاملی سازمان اقتصادی بنیاد شهید و مدیرعاملی شرکت ملی صنایع مس ایران در دولت محمد خاتمی، از جمله مهمترین پست های مدیریتی او بوده است.
هاشم زایی که در مجلس دوم، نمایندگی مجلس را تجربه کرده بود، ۲۸ سال بعد، باردیگر در سال ۱۳۹۴ برای ورود به مجلس دهم اعلام کاندیداتوری کرد و با حمایت ائتلاف امید، توانست از حوزه انتخابیه تهران راهی خانه ملت شود و به ریاست سنی این مجلس برسد. هاشم زایی در مجلس دهم به رغم سابقه طولانی در بخش صنعت اما به عضویت کمیسیون شوراها و امور داخلی پیوست، کمیسیونی که هم راستا با سابقه استانداری او بوده است.
سوابق سیاسی، مدیریتی و اجرایی
هاشم زایی اگرچه در کارنامه خود سابقه استانداری دارد ولی بیشتر سابقه او به فعالیت در حوزه اقتصاد و صنعت بازمی گردد. اهم سوابق سیاسی، مدیریتی و اجرایی او به این شرح است:
- فرماندار فردوس
- معاون استانداری خراسان بزرگ
- استاندار ایلام
- نماینده مردم فردوس و طبس در مجلس دوم شورای اسلامی
- عضو کمیسیون انرژی مجلس دوم
- عضو فراکسیون خط امام مجلس دوم
- مدیرعامل سازمان اقتصادی بنیاد شهید
- مشاور وزیر صنایع
- مدیرعامل و رئیس هیات مدیره شرکت ملی صنایع مس ایران
- نماینده مردم تهران در مجلس دهم
- عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس دهم
- عضو فراکسیون امید مجلس دهم
- عضو حزب کارگزاران سازندگی ایران اسلامی
از انقلاب ۵۷ تا جنگ ایران و عراق
عبدالرضا هاشم زایی که از نیروهای انقلاب ۵۷ بود با گذشت ماه‌های اولیه انقلاب و روشن شدن صف بندی‌های سیاسی، به طیف چپ حکومت پیوست و در ردیف نیروهای خط امام به شمار می‌رفت. همراهی نزدیک با یاران اصلی انقلاب، سبب ورود او به وزارت کشور و سپس به مجلس شورای اسلامی شد.
اگرچه در سوابق او به حضور نظامی در جبهه های جنگ ایران و عراق اشاره نشده اما تحویل گرفتن استانداری ایلام در اوج جنگ ایران و عراق با دستور نخست وزیر وقت، او را در ردیف نیروهای موثر جنگ قرار داده است. او در بیان خاطره ای از دیدار با آیت الله خمینی قبل از عزیمت به استانداری ایلام، به نقل از ایشان، می‌گوید: «شما به عنوان استاندار و مقام عالی نظام محسوب می‌شوید، از این رو به شما توصیه می کنم که بر اختلافات جناح‌ها وارد نشوید، زیرا این اختلافات به خاطر خدا نیست.» او می گوید این توصیه را همیشه آویزه گوش خود کردم.
هاشم زایی در خصوص دوران جنگ می‌گوید: «من استاندار یک استان جنگی بودم. شما تاریخ جنگ را قطعا به خاطر دارید که ما در آن زمان ۴ موشک تاو نداشتیم که تانک‌های تی ۷۲ را نشانه بگیریم یا بعضی مواقع موشکی که بتواند هواپیما را مورد نشانه قرار دهد، نداشتیم. ضعیف بودن کشور بر سیاست بین‌المللی تاثیرگذار است. من به شدت معتقدم که باید در زمینه دفاعی، خیلی قوی باشیم یعنی قدرت دفاعی ما از آنچه امروز هست قوی‌تر باشد و ما در مجلس نیز هر چقدر که می‌توانیم باید به این حوزه کمک کنیم. البته نباید فراموش کنیم در جنگ همه چیز تجهیزات نیست. ما در زمان ۸ سال دفاع مقدس با دستان خالی در مقابل دنیا بودیم اما به خاطر فداکاری رزمندگان توانستیم پیروز شویم. اگر ما در تجهیزات دفاعی قوی بودیم یا به ما حمله نمی‌شد و یا این همه شهید نمی‌دادیم.»
هاشم زایی پس از مجلس دوم و پس از پایان جنگ ایران و عراق نیز به بنیاد شهید می‌پیوندد تا در خدمت خانواده کشته شدگان جنگی باشد. او به مدت پنج سال مدیرعاملی سازمان اقتصادی بنیاد شهید را عهده‌دار می شود.
استاندار میرحسین و حامی ریاست جمهوری‌اش
عبدالرضا هاشم زایی که در سال ۱۳۶۲ با حکم میرحسین موسوی نخست وزیر وقت به مقام استانداری ایلام رسیده بود در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ از جمله حامیان او بود. هاشم زایی پس از اتفاقات سال ۸۸ که به جنبش سبز مشهور شد نیز در بیانیه‌ای به همراه جمعی از مدیران سابق دولت، نسبت به دستگیری گسترده اصلاح طلبان و واقعه کهریزک واکنش نشان داده و آورده اند: «اقدام همه جانبه و فوری برای جلب اعتماد عمومی و ترمیم شکاف‌های سیاسی و اجتماعی پیش آمده ضروری است. نظرهای انتقادی و راه‌حل‌های اصلاحی مراجع عظام، استادان دانشگاه‌ها و نخبگان کشور همچنین آقایان هاشمی رفسنجانی، سید محمد خاتمی، میرحسین موسوی و مهدی کروبی را باید به عنوان حاصل مدیریت عالی نظام در قوه مجریه و مقننه تا پیش از دولت نهم جدی، همه جانبه و دلسوزانه برای کشور و نظام قلمداد کرد. باید باور کنیم که به کمک همین تجربه‌ها و آگاهی‌ها باید راهی برای خروج از این بحران پیدا کرد. اصرار بر حذف بخش مهمی از نیروهای اصیل انقلاب و اصلاح‌طلبان در قالب دستگیری‌های وسیع و محاکمه‌های ناموجه و نادیده گرفتن خواسته‌ها و اعتراض‌های بخش عمده‌ای از جامعه به نتایج انتخابات و نیز بی‌توجهی به پدیده‌های شومی مانند پدیده کهریزک که زشتی آن در عرصه ملی و بین المللی بر کسی پوشیده نیست، دامنه‌های این بحران را روز به روز شدیدتر و سرمایه‌های اجتماعی نظام را تخریب می کند. حداقل‌هایی برای خروج از این وضعیت بحرانی و نگران کننده می‌تواند اعتنا به همان پیشنهادهایی باشد که طی هفته های اخیر از سوی بزرگان و دلسوزان این کشور اعلام شده است.»
اعتراض به نقض حقوق اهل تسنن
اعتراض به ممنوعیت برگزاری نماز عید فطر اهل تسنن در تهران، به همراه جمع دیگری از نمایندگان فراکسیون امید، از اولین اقدامات هاشم زایی و هم‌فکرانش در اعتراض به نقض حقوق بشر در مجلس دهم بود. آنها در تذکری رسمی به وزیر کشور، نسبت به عدم مجوز برگزاری نماز عید فطر اهل تسنن در مسجد صالحیه و دیگر مساجد اهل تسنن اعتراض کردند و آن را مغایر وحدت شیعه و سنی خواندند.
او رعایت تمام اصول قانون اساسی را وظیفه مجلس و دولت می‌داند و می‌گوید: در قانون اساسی از حقوق پیروان ادیان و مذاهب مختلف سخن رانده شده، ما سوگند خورده‌ایم که این اصول را رعایت کنیم و جلوی نقض آن را بگیریم.
هاشم زایی در گفتگویی دیگر بر رعایت حقوق بشر به عنوان یکی از اولویت‌های مجلس دهم اشاره کرده و می‌گوید: «اگر همه اعم از مجلس و دولت روی اجرای قانون اساسی تاکید کنیم و حقوق شهروندی را که مغفول مانده اجرایی کنیم، تمامی محدودیت‌ها و مشکلات حل خواهد شد.»
او به ممنوع التصویری محمد خاتمی رئیس جمهور اسبق به عنوان موردی از نقض حقوق شهروندی اشاره کرده و می‌گوید: «ممنوع‌التصویری هیچ فردی جایز نیست و اثری معکوس دارد. اگر مجلس و دولت با یکدیگر هم نظر باشند، در کاهش این محدودیت‌ها موثر خواهد بود.»
ورود مجلس با تشویق همسر
هاشم زایی در گفتگویی بدون نام بردن از همسرش او را مشوق اصلی‌اش برای ورود به مجلس دهم معرفی کرده و می‌گوید: حالا نیز به توصیه او باید به همه تلفن‌ها جواب دهم چراکه همسرم معتقد است که وظیفه نمایندگان پاسخگویی در برابر مردم است.
