آنچه می خوانید بازنشر خلاصه ای از پروفایل شیخ محمد یزدی است، یکی از کاندیداهای سالخورده خبرگان 94 که با وجود بیماری و کسالت شدید قصد دارد دو مرتبه بر کرسی ریاست خبرگان تکیه زند. او به تازگی در اظهار نظری متناقض با شرایط خود گفته بود: خبرگان جای افراد جوان یا پیران از کار افتاده نیست!
در صحن: انتصاب‌اش به ریاست قوه قضاییه برای بسیاری غیر منتظره بود چراکه پس از ناکامی در انتخابات مجلس سوم، اگرچه عضو شورای نگهبان بود ولی تا حد زیادی به حاشیه رانده شده بود. البته شاید هرکس به جای علی خامنه‌ای هم بر کرسی ولایت فقیه تکیه می‌زد، افرادی همچون محمد یزدی را از پستو بیرون می‌کشید و به او میدان می‌داد، چراکه محمد یزدی را به جرات می توان یکی از سرسخت‌ترین مدافعان ولایت فقیه در مجلس خبرگان قانون اساسی دانست. محمد یزدی از جمله روحانیونی است که مواضع‌اش در حمایت از ولایت فقیه هیچ تغییری نکرده و اگر به مشروح مذاکرات قانون اساسی مراجعه شود، کمترین تغییری در دیدگاه آن روزهایش با تفکرات امروزش که بر صندلی ریاست مجلس خبرگان تکیه زده، مشاهده نمی‌شود.
در روزهایی که چهره‌هایی همچون ابوالحسن بنی صدر، ناصر مکارم شیرازی و … نطق‌های محکم و مستدلی علیه گسترده بودن اختیارات ولی فقیه، قرائت می‌کردند، محمد یزدی بیشترین دفاع را در حمایت از ولی فقیه داشت. هر چند این ادعا که یزدی در جریان انتخاب جانشین آیت الله خمینی از طرفداران رهبری آیت الله گلپایگانی بوده توسط نزدیکان وی تکذیب شده است، ولی رنگ ولایت پذیری‌اش اینقدر پر رنگ بود که آیت‌الله خامنه‌ای او را به حلقه یاران خود فراخواند و او نیز در جریان اعلام مرجعیت علی خامنه‌ای لطف‌اش را جبران کرد. یزدی در حالی مرجعیت آیت‌الله خامنه‌ای را در شیپور می‌دمید که بیشتر علما و فقهای برجسته قم همچون آیت‌الله منتظری، نه تنها مرجعیت‌اش را قبول نمی‌کردند بلکه در اجتهاد رهبر شک داشتند.
محمد یزدی پیش از جلوس بر کرسی ریاست قوه قضاییه، به مدت 5 سال در مجلس اول و دوم نایب رئیس هاشمی رفسنجانی در مجلس شورای اسلامی بود ولی در انتخابات مجلس سوم، از گردونه رقابت‌ها حذف و مدتی خانه نشین شد تا آیت‌الله خمینی که با بازگشت به ایران مدتی در قم در خانه‌اش مستقر شده و ریاست دفتراش را به او داده بود، برای دلجویی، او را راهی شورای نگهبان کند. پس از ورود یزدی به شورای نگهبان و در انتخابات مجلس چهارم بود که این شورا با رای به رد صلاحیت اکثر چهره‌های شناخته شده جریان چپ تلاش کرد تا مجلس چهارم یک دست در اختیار جریان راست قرار گیرد.
محمد یزدی پیش از انقلاب در حوزه علمیه قم نزد علمایی همچون آیت‌الله بروجردی شاگردی کرده است. او پیش از ورود به حوزه علمیه قم، در معیت پدر در حوزه علمیه اصفهان به تحصیل مشغول بود. وی از علمای سنتی حوزه علمیه شناخته می‌شود. سوابق انقلابی چندانی از محمد یزدی وجود ندارد بلکه همچون بسیاری از طلاب حوزه علمیه قم که به رهروی از آیت‌الله خمینی شناخته می‌شدند مدتی دستگیر و تبعید شد ولی هرگز چهره‌ای انقلابی از او ثبت و ضبط نشده است.
بسیاری قبل از مرگ آیت‌الله مهدوی کنی، منتظر مرگ آیت الله یزدی بودند چرا که او در سال 88 در حالیکه نیابت ریاست مجلس خبرگان و ریاست دبیرخانه این مجلس را برعهده داشت به دلیل بیماری از مجلس خبرگان استعفا کرد و حالش وخیم گزارش شده بود ولی نه تنها بیماری‌اش به مرگ ختم نشد بلکه با فوت آیت الله مهدوی کنی، برای ریاست مجلس خبرگان در برابر آیت الله هاشمی رفسنجانی قد علم کرد و اتفاقا به پیروزی رسید. احمد خاتمی در خصوص استعفای یزدی از مجلس خبرگان می‌گوید: « قرار شد اگر ايشان (آیت الله یزدی) توان جسمي ندارند بيش از اين فشار متحمل نشوند و براي دبيرخانه مجلس خبرگان، تصميمي گرفته شود.»
در حال حاضر او بعنوان نفر اول مجلس خبرگان و نفر اول جامعه مدرسین حوزه علمیه قم شناخته می‌شود. هرچند معلوم نیست سال بعد در چنین روزهایی که مجلس خبرگان ترکیب جدید را شاهد است، او در چه مقام و موقعیتی باشد ولی احتمالا آرزو می‌کند که ریاست بعدی مجلس خبرگان، توصیف‌اش از دوران ریاست یزدی، بهتر از توصیفی باشد که جانشین او در قوه قضاییه از او کرد. آیت الله هاشمی شاهرودی که اتفاقا در همسایگی آیت الله یزدی در شهرک سالاریه قم سکونت دارد، وقتی جایگزین محمد یزدی در قوه قضاییه شد اعلام کرد که «یک ویرانه تحویل گرفته است». توصیفی که پیش از این سابقه نداشت کسی از ریاست قبلی دستگاهی که تحویل گرفته ارائه کند.
یزدی از جمله روحانیونی است که بعد از انقلاب با وجود فراز و فرودهای بسیار، ولی پست های کلیدی بسیاری را تجربه کرده است که تیتر وار مسوولیت های او به این شرح است:
- رئیس دفتر آیت الله خمینی در قم
- عضو مجلس خبرگان قانون اساسی
- عضو مجلس خبرگان رهبری
- نماینده مجلس شورای اسلامی در دوره اول از قم و دوره دوم از تهران
- نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی، سال سوم- دوره اول
- نایب رئیس مجلس شورای اسلامی دوره دوم
- عضو فقهای شورای نگهبان
- رئیس قوه قضاییه
- رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- رئیس مجلس خبرگان رهبری
از فرزندان و اعضای خانواده یزدی اطلاعات زیادی در دست نیست تنها گفته می‌شود در زمان ریاست‌اش بر قوه قضاییه، دخترش را مسول امور بانوان این نهاد کرده بود تا گزارش مربوط به زنان را از زبان خانم نامحرمی نشنود. یکی از پسران‌اش نیز که معمم است پیش از این در دادگستری قم به قضاوت مشغول بود.
