درصحن-شوراها: بررسی نتایج انتخابات شورای پنجم در مراکز استانها از سه واقعیت عمده حکایت دارد:
۱- نابرابری جنسیتی و تداوم حضور ناچیز زنان در شوراها
۲- تغییر ترکیب شوراها در اکثریت مراکز استانها
۳- دگرگونی سیاسی و جابجا شدن جایگاه اکثریت و اقلیت (اصلاح طلبان از اقلیت به اکثریت و اصولگرایان از اکثریت در شورای چهارم به اقلیت در شورای پنجم تبدیل شده اند.)
چرایی تغییر ترکیب شوراها می‌تواند متاثر از دو قطبی شدن انتخابات ریاست جمهوری و غلبه گفتمان اصلاحات و اعتدال بر گفتمان اصول‌گرایی باشد ولی تداوم نابرابری جنسیتی و کم توجهی مردم و جریان‌های سیاسی اعم از اصلاح‌طلب و اصول‌گرا به کاندیداهای زن، پرسشی است که در بحثی تحلیلی باید به آن پرداخت. این گزارش توصیفی، اطلاعات و آمار انتخابات در مراکز استان‌های کشور را بازتاب می‌دهد. تمرکز روی مراکز استانها به دلیل فقدان اطلاعات کامل از همه شوراهای سراسر کشور است. ستاد انتخابات به عنوان مجری انتخابات، از ارائه فهرست کامل منتخبان مردم در شهرهای مختلف خودداری کرده و براساس اطلاعات پراکنده‌ای که فرمانداری‌ها اعلام کرده‌اند، نمی توان به کم و کیف منتخبان دسترسی پیدا کرد. از این رو تمرکز این گزارش بر مراکز استان‌هاست، هرچند ممکن است نتایج در سایر شهرستان‌های هر استان متفاوت از آن چیزی باشد که در مراکز استان رخ داده است.
بخش اول: تفکیک آمار بر اساس جنسیت
رکوردشکنی حضور زنان در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ورود ۱۷ زن به مجلس دهم، این امید را ایجاد کرده بود که حضور زنان در شورای پنجم در قیاس با شورای چهارم، از رشد چشمگیری برخوردار باشد. افزایش ۲۵ تا ۱۰۰ درصدی مشارکت زنان در مرحله کاندیداتوری، در استان‌های مختلف کشور، نیز این امید را افزایش داده بود ولی نتیجه انتخابات، از کم توجهی جریان‌‌ها و احزاب سیاسی و رای‌دهندگان به کاندیداهای زن حکایت دارد. از معدود استان‌هایی که اصلاح طلبان سقف سی درصدی زنان در فهرست انتخاباتی خود را رعایت کردند مثل تهران و قزوین که بگذریم در بقیه استانها نه تنها رای دهندگان چندان به کاندیداهای زن توجه نکردند بلکه جریان‌های سیاسی از جمله جریان اصلاح طلب نیز مطالبه سی درصدی زنان برای قرار گرفتن در لیست های ائتلافی را رعایت نکردند.
براساس نتایج به دست آمده از مجموع ۳۳۳ کرسی شوراها در مراکز استانها، تنها ۴۰ کرسی به زنان اختصاص یافته و ۲۹۳ کرسی باقی مانده به مردان سپرده شده است. در دوره چهارم شوراها، مجموع کرسی‌های شوراهای مراکز استانها، ۴۶۸ کرسی بود که ۶۳ کرسی آن در اختیار زنان و ۴۰۵ کرسی آن به مردان تعلق گرفته بود.
تعداد زنان در شورای مراکز استانها به این شرح است:
۶ کرسی: تهران
۵ کرسی: –
۴ کرسی: –
۳ کرسی: قزوین،
۲ کرسی: اصفهان، کرج، بوشهر، شهرکرد، بیرجند، مشهد، کرمان، شیراز، بندرعباس، همدان، یزد
۱ کرسی: تبریز، اردبیل، ایلام، بجنورد، رشت، گرگان، زاهدان، خرم آباد، اراک
۰ کرسی (شورای مردانه): ارومیه، اهواز، سنندج، کرمانشاه، یاسوج، قم، زنجان، سمنان، ساری
گفتنی است در دوره پنجم شوراها، ۹ مرکز استان که در ردیف کلان‌شهرهای ایران به حساب می‌آیند، شوراها بدون حضور زنان و به صورت کاملا مردانه تشکیل می‌شود، حال آن‌که در دوره چهارم، تنها دو مرکز استان یعنی ساری و کرمانشاه، مردانه بودند که اتفاقا هر دوی آنها نیز در این دوره از حضور زنان محروم‌اند.
